Nowe dane o biografii karaimskiego poety Szymona Kobeckiego
Mariola Abkowicz
info@karaimi.orgUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Neofilologii Zakład Hebraistyki, Arameistyki i Karaimoznawstwa (Pologne)
https://orcid.org/0000-0001-6188-5955
Anna Sulimowicz
Uniwersytet Warszawski, Wydział Orientalistyczny, Zakład Turkologii i Ludów Azji Środkowej (Pologne)
Résumé
Wydany w Kijowie w 1904 r. zbiór poezji Szymona Kobeckiego, zatytułowany Irlar („Pieśni”) jest uznawany za pierwsze wydanie drukiem świeckiej literatury karaimskiej. Utwory poety, cieszące się popularnością w społeczności karaimskiej, były przedrukowywane w karaimskich czasopismach ukazujących się w pierwszej połowie XX w., takich jak „Karaimskaja Żizn”, „Myśl Karaimska”, „Onarmach” „Karaj Awazy”, jak też współcześnie w czasopiśmie „Awazymyz” oraz w zbiorach poezji wydanych na Litwie. Publikowane przy tej okazji dane biograficzne są dość skąpe, a co gorsza, nierzadko wzajemnie sprzeczne. Do chwili obecnej nawet podstawowe informacje, takie jak daty życia poety, nie były jednoznacznie ustalone. Przeprowadzona ostatnio kwerenda archiwalna pozwoliła jednoznacznie wskazać datę urodzenia poety, jak też i uściślić jego drogę zawodową.
Mots-clés :
Szymon Kobecki, Karaimi, Karaimska świecka literatura, Poezja karaimska, Wojskowi KaraimiRéférences
Références
[n] 1860, Volumina Legum: Prawa, konstytucye y przywileie Królestwa Polskiego, Wielkiego Xięstwa Litewskiego y wszystkich prowincyi należących na walnych seymiech koronnych od Seymu Wiślickiego roku pańskiego 1347 aż do ostatniego Seymu uchwalone, 1732nd edn., Jozafat Ohryzka, Petersburg, https: //pl.wikisource.org/wiki/Strona: Volumina_ Google Scholar
[n] 1909, Obŝij spisok” oficerskim” činam” Russkoj Imperatorskoj Armii. Sostavlen” po 1-e ânvarâ 1909 g., Voennaâ Tipografâ, St. Peterburg. Google Scholar
[n] 1910, Obŝij spisok” oficerskim” činam” Russkoj Imperatorskoj Armii. Sostavlen” po 1-e ânvarâ 1910 g., Voennaâ Tipografâ, St. Peterburg. Google Scholar
[n] 1911, Spisok po kapitanam" armejskoj péhoty po staršinstvu: Sostavlen" po 1-e Hoâbrâ 1910 g., Voennaâ Tipografâ, S. Peterburg. Google Scholar
[Mardkowicz, Aleksander] 1932, Ribbiłer, kajsyłar hazzanłyk ettiłer Łuckada basłap burunhu yarymyndan XIX izjiłnyn, Karaj Awazy 3 (5): 16. Google Scholar
[Zajączkowski, Ananiasz] 1932-1934, Bł. P. Szymon Kobiecki, Myśl Karaimska 10: 101–102. Google Scholar
Abkowicz, M., 2015, Towarzystwo edukacyjne „Limmud Tora”. Reforma szkolnictwa karaimskiego na początku XX w. w Trokach w świetle dokumentów, Almanach Karaimski 4: 147–165. Google Scholar
Abkowicz, M., Sulimowicz, A., 2010, Karaj jołłary – Karaimskie drogi. Karaimi w dawnej fotografii, Bitik, Wrocław. Google Scholar
Brodavko, R., 2005, Saksaganskij vozvraŝaetsa v Odessu, – F. Kohriht (red.), Derebasovskaja- Riŝelevskaâ: Odesskij Almanah, pp. 174–177, Izdatelskaâ organizaciâ "Plaske", Odessa. Google Scholar
Bruski, J.J., 2008, Hołodomor 1932-1933: Wielki Głód na Ukrainie w dokumentach polskiej dyplomacji i wywiadu, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa. Google Scholar
BWLAN, 1869-1895, Trockie księgi metrykalne, Troki. F301–288. Google Scholar
BWLAN, 1934 r., Do Zarządu Duchownego Karaimskiego w Trokach, Teczka korespondencji za 1934 r., Troki F301-420. Google Scholar
BWLAN, 21 czerwca 1844 r, Klâtvennoe obéŝanie, Przysiega karaimska dla Mikołaja Pawłowicza za 1844 rok. F301-180: 3r-4r. Google Scholar
Dubenskij, D. (red.), 1904-1905, Letopis vojny s Âponiej. Ežeedelnyj illûstrovannyj žurnal: Georgievskie kavalery za vojnu s Âponiej 1904-1905 gg., Sankt-Petersburg, http: //genrogge.ru/hwj/hwj-gkav.htm. dostęp 15 października 2016. Google Scholar
Elâševič, B., 1993, Karaimy. Kn. 2. Karaimskij biograficzeskij slovar (ot konca VIII v. do 1960 g.), Moskva. Google Scholar
Firkavičiūtė, K., 1997, Čypčychlej učma Trochka: Lietuva karajlarnyn jyrlary, Vilnius, Leidyklas Danielius. Google Scholar
Firkovič, M., 1989, Karaj jyrlary, Litovskij fond kultury, Vilnûs. Google Scholar
Fuki, A., 1995, Karaimy – synoviâ i dočeri Rosii, Interprint, Moskva. Google Scholar
Fuki, I., 2001, Skvoz veka i kontynenty, CFÉM, Moskva. Google Scholar
Garkuša, I.O. (red.), 2006, Rossijskij gosudarstviennyj voenno-istoriceskij arhiv: Putevoditel. Tom 1., Moskva, from http: //guides.rusarchives.ru/browse/guidebook. html?bid=238&sid=821257. dostęp 15 października 2016. Google Scholar
Hroch, M., 2008, Małe narody Europy: Perspektywa historyczna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław. Google Scholar
Hrywna, I., 2010, Dlaczego Ukraińcy kochają Szewczenkę, http: //ukraincy.wm.pl/930,Dlaczego-Ukraincy-kochaja-Szewczenke.html. dostęp 15 października 2016. Google Scholar
Kazas, M. (red.), 2006, Karaimskaâ Narodnaâ Encyklopedâ”: Kultura krymskih karaimov (tûrkov), Izdatelskij dom "Gallina scripsit", Sankt-Petersburg. Google Scholar
Kobecka, H. (2017). Sprostowanie. Awazymyz. Pismo Historyczno-Społeczno-Kulturalne Karaimów, 28(2 (55)), 21. Retrieved from http://czasopisma.karaimi.org/index.php/awazymyz/article/view/423 Google Scholar
Kobeckaitė, H., 2006, Simon Kobeckis – Visuotinė lietuvių enciklopedija, Mokslo ir enciklopedijų leidyklos, Vilnius 10: 326. Google Scholar
Kobeckaitė, H., 2011, Wieczory przy lampie Tatusia, Awazymyz 4 (33): 18–22. Google Scholar
Kobecki, S., 1932a, Burunchu kiuń midraszta, Karaj Awazy 3 (5): 30. Google Scholar
Kobecki, S., 1932b, Kim bołałyr, Karaj Awazy 2(4): 17. Google Scholar
Kobecki, S., 1936, Jirłary Szymon Kobeckinin, Karaj Awazy 9: 16–21. Google Scholar
Kobecki, S., 1939a, Erbi Medad, Onarmach 3: 6. Google Scholar
Kobecki, S., 1939b, Tuzsuz, Onarmach 3: 7. Google Scholar
Kobeckij, S.A., 1904, Irlar”: Stihotvoreníâ na razgovornom” naréčii karaimov” zapadnyh” gubernii, Kiev. Google Scholar
Kobeckij, S.A., 1911a, Iry mamanyn, Karaimskaâ Žizn” 3-4: 19–20. Google Scholar
Kobeckij, S.A., 1911b, Kadril, Karaimskaâ Žizn” 5-6: 80–81. Google Scholar
Kowalski, T., 1929, Karaimische Texte im Dialekt von Troki. Teksty karaimskie w narzeczu trockiem (= Prace Komisji Orjentalistycznej Polskiej Akademji Umiejętności 11), nakładem Polskiej Akademii Umiejętności,. Google Scholar
Krasnova, E. Drozdovskij, A., 2012, Odesskoe pehotnoe ûnkerskoe učiliŝe, – F. Kohriht (red.), Derebasovskaja - Riŝelevskaâ: Odesskij Almanah, Izdatelskaâ organizaciâ "Plaske", Odessa: 106–121, Google Scholar
Kulczycki, S., 2008, Hołodomor: Wielki Głód na Ukrainie w latach 1932-1933 jako ludobójstwo : problem świadomości, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Wrocław. Google Scholar
legum_T._7. djvu/113. dostęp 15 października 2016. Google Scholar
LPAHW, 1765, Regestr Karaimów trockich przez J.M. pana Tadeusza Kuszelewskiego, rewizora od wielmożnych panów Józefa de Raesa, wojskiego i podwojewodziego, Dominika Tańskiego, podstarościego, urzędników województwa trockiego oraz Abrahama Łabanosa, wójta synagogi Karaimów litewskich, Ezreasza Symonowicza, Zoracha Raeckiego starszych kahalnych zastanych, sporządzony et die 16 Januarii anno 1765 przed nami komisarzami w mieście Trokach zaprzysiężony., Troki SA-3732. Google Scholar
LPAHW, 1811, Revizskaâ skazka. Roku 1811 m-ca Juna 26-go Guberni Litewskiej Wilenskiey Pttu Trgo Kahału karaimskiego w mieście Trokach będącego o nayduiących się męskiej y żenskiej płci Karaimach, Troki 515 op. 15, T. 204, k. 41 – 48. Google Scholar
LPAHW, 1834, Revizskaâ skazka tysâča vosem"sot" tridcat" četviortogo aprelâ dvadcat pervogo dla Vilniuskoj Guberni Uezda Goroda Trok o sostoâščih mužskogo i ženskogo pola Karaimov Trok, Troki 515 op. 15, T. 590, k. 282–300, 305-307, 318. Google Scholar
LPAHW, 1858, Revizskaâ skazka tysâča vosem"sot" pât"dѣsât" vosmogo goda aprelâ pervogo dla Vilniuskoj Guberni Uezda Goroda Trok obščestva meščan Karaimov", Troki 515-25-112, k. 525-554. Google Scholar
Mardkowicz, A., 1936, Jirłary Szymon Kobeckinin, Karaj Awazy 9: 16. Google Scholar
Mihailov, C.C., 1999, Iz istorii karaimskoj diaspory v Moskve v XIX-XX vv., Vostok(4), 77–83, viewed 15 October 2016, from http: //www.temples.ru/library.php?ID=33. Google Scholar
PAARK, 1860, Metričeskaâ kniga o brakosočetaniâh, Perekop F. 241, op. 1, d. 1475. Google Scholar
Rajca, C. & Łesiów, M., 2005, Głód na Ukrainie, Wydawnictwo Werset; Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie, Lublin, Toronto. Google Scholar
RPW-HA, 1902a, Delo Semiona Kobeckogo, Glavnyj štab, Gaisin F. 400 Op. 9 d. 34273. Google Scholar
RPW-HA, 1902b, Delo Semiona Kobeckogo, Glavnyj štab, Gaisin F. 400 Op. 17 d. 14088. Google Scholar
RPW-HA, 1905, Delo Semiona Kobeckogo, Poslužnye spiski, attestacii i nagradnye listy oficerov russkoj armii, Kiev F. 409 Op. 1 d. 4118. Google Scholar
Saksaganskij, P., 1932, Teatr i Žizn, Harkiv. Google Scholar
Sologub, K.N., 2010, Professionalnyj status volnoopredelâûŝihsâ i ohotnikov Russkoj imperatorskoj armii i flota (1874-1917) gg., Genealogiâ 13: 94–130. Google Scholar
Towarzystwo Miłośników Historii i Literatury Karaimskiej, 1933, Pamięci Szymona Kobeckiego narodowego poety karaimskiego, Wilno. Google Scholar
Volkov, S., 2014, Baza dannyh no 2 „Učastniki Belogo dviženiâ v Rossii” po sostoâniû na ânvar” 2014 goda, www.swolkov.org. dostęp 15 października 2016. Google Scholar
Zajączkowski, A., 1926, Literatura karaimska. Szkic bibliograficzny, Myśl Karaimska 1(3), 7–17. Google Scholar
Zajączkowski, A., 1928, "Pieśni" Kobeckiego, Myśl Karaimska I 4-5: 13–24. Google Scholar
Zajončkovskis, M., 1997, Karaimai kariuomenėje: Karajlar javanlychta = Karaims on military service = Karaimi na żołnierce = Karaimy v armii, Lietuvos nacionalinis muziejus, Vilnius. Google Scholar
Zajončkovskis, M., 2005, Karaimai kariai = Voiny karaimy = Karaimi wojskowi, Spausdino UAB "Pozicija", Vilnius. Google Scholar
Authors
Mariola Abkowiczinfo@karaimi.org
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Neofilologii Zakład Hebraistyki, Arameistyki i Karaimoznawstwa Pologne
https://orcid.org/0000-0001-6188-5955
Bibliotekarz, karaimoznawca, pracownik dydaktyczny w Zakładzie Hebraistyki, Arameistyki i Karaimoznawstwa Katedry Studiów Azjatyckich Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydawca i redaktor naczelny historyczno-społeczno-kulturalnego kwartalnika karaimskiego „Awazymyz”. Redaktorka książek i autorka artykułów poświęconych tematyce karaimskiej. Swe zainteresowania badawcze skupia przede wszystkim na antroponimii karaimskiej, karaimskim życiu społecznym, a także na historii społeczności karaimskich w Trokach i Wilnie w XIX i XX w. oraz w powojennej Polsce. Jako przedstawiciel społeczności karaimskiej bierze udział w pracach Komisji Wspólnej Mniejszości Narodowych i Rządu. Przewodnicząca Zarządu Związku Karaimów Polskich i członek Zarządu Fundacji Karaimskie Dziedzictwo. Adres do korespondencji: mariola.abkowicz@amu.edu.pl.
Authors
Anna SulimowiczUniwersytet Warszawski, Wydział Orientalistyczny, Zakład Turkologii i Ludów Azji Środkowej Pologne
Statistics
Abstract views: 126PDF downloads: 90
Licence
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Almanach karaimski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Almanach karaimski udzielają Związkowi Karaimów Polskich niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych roku w Almanach karaimski pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2018 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Związek Karaimów Polskich zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Wersja papierowa czasopisma jest pierwotna.
Articles les plus lus par le même auteur ou la même autrice
- Mariola Mariola, Przemysław Rotengruber, Dylematy integracyjne mniejszości karaimskiej , Karaim Almanac: Vol. 10 (2021)
- Anna Sulimowicz, Motyw myszy w folklorze karaimskim z Krymu , Karaim Almanac: Vol. 6 (2017)
- Anna Sulimowicz, A record of the living Karaim folklore of Crimea. The copybooks of Yosif Kefeli , Karaim Almanac: Vol. 5 (2016)
- Mariola Mariola, Status społeczny rodziny karaimskiej na przykładzie historii rodziny Kobeckich w XVII-XX w , Karaim Almanac: Vol. 10 (2021)
- Mariola Abkowicz, Działalność organizacyjna Karaimów z pierwszej fali emigracji rosyjskiej w przededniu II wojny światowej na podstawie korespondencji z hachanem Serają Szapszałem , Karaim Almanac: Vol. 3 (2014)
- Mariola Abkowicz, Diariusz trocki jako źródło do badań nad historią samorządu trockiego oraz społeczności karaimskiej w Trokach w latach 1918–1927 , Karaim Almanac: Vol. 6 (2017)
- Anna Sulimowicz, Działalność społeczna i edukacyjna Koła Pań Karaimskich w Haliczu , Karaim Almanac: Vol. 4 (2015)
- Mariola Abkowicz, Towarzystwo edukacyjne "Limmud Tora" , Karaim Almanac: Vol. 4 (2015)
- Anna Sulimowicz, XIX-wieczny rękopis z polskich archiwów prywatnych zawierający dwa dokumenty dotyczące Karaimów trockich , Karaim Almanac: Vol. 5 (2016)
- Mariola Mariola, Lustracje i spisy rewizyjne podatników jako źródło do badań antroponimicznych, demograficznych i genealogicznych społeczności karaimskiej w XVIII i XIX wieku , Karaim Almanac: Vol. 11 (2022)