Nowe szczegóły z biografii Aleksandra Mardkowicza (1875–1944)
Résumé
Aleksander Mardkowicz (1875 – 1944) był karaimskim publicystą, poetą i wydawcą działającym w okresie międzywojennym w Łucku na Wołyniu. Artykuł przytacza mało dotąd znane szczegóły z życia rodzinnego i zawodowego Mardkowicza jako notariusza, dotyczące m.in. źródeł utrzymania, stanu majątkowego oraz miejsc zamieszkania. Omawia też kwestię kontaktów Mardkowicza w środowisku wołyńskich regionalistów. Wskazuje na możliwość jego współpracy z Jakubem Hoffmanem (1896 – 1965) przy redagowaniu Bibliografii Wołynia publikowanej w latach 1931-1939 w „Roczniku Wołyńskim”. Uzupełnieniem obrazu jego literackich dokonań są polskie tytuły niektórych karaimskich utworów, odmienne od powszechnie znanych. Być może mamy do czynienia z autorskimi przekładami tych tytułów sporządzonymi przez samego Mardkowicza. Zupełnie nieznanym epizodem w jego biografii był fakt zatrudnienia w 1940 r., podczas sowieckiej okupacji Łucka, w tamtejszym Muzeum Krajoznawczym.
Mots-clés :
Aleksander Mardkowicz, the Mardkowicz family, biographies, Lutsk, Karaim literary activity, bibliographyRéférences
Références
Abkowicz, Mariola, Sulimowicz, Anna, Karaj jołłary – karaimskie drogi. Karaimi w dawnej fotografii, [Wrocław] 2010. Google Scholar
Al.-Mar. [Mardkowicz, Aleksander], Sahyncyna „babinecnin”, „Karaj Awazy”, nr 6, 1933, s. 1–10 (polski przekład A. Sulimowicz, pt. Ku pamięci „babińca”, „Awazymyz”, nr 2 (3), 1999, s. 5–8). Google Scholar
Adler, Bruno, Die Krim-Karäer in geschichtlicher, demographischer und volkskundlicher Beziehung, „Baessler Archiv”, t. 17, 1934, s. 103–133. Google Scholar
Dubiński, Aleksander, Fragmenty korespondencji prof. Tadeusza Kowalskiego z Aleksandrem Mardkowiczem, „Przegląd Orientalistyczny”, nr 1 (145), 1988, s. 62–67. Google Scholar
Feldman, Marian, Z Warszawy przez Łuck, Syberię, znów do Warszawy, Warszawa 2009. Google Scholar
Firkowicz, Szymon, O Karaimach w Polsce, Wilno 1938. Google Scholar
Hanisch, Erdmann, Neue Literatur über das Polnische Wolhynien, „Jahrbücher für Kultur und Geschichte der Slaven“, Neue Folge, t. 7, 1931, z. 7, s. 285–303. Google Scholar
Hoffman, Jakub, Bibljografia Wołynia, „Rocznik Wołyński”, t. 2–6, 1931–1937. Google Scholar
Kalendarz informator sądowy na 1939 rok, opr. J. Kirkiczenko, M. Kraczkiewicz, K. Rudzisz, Warszawa 1939. Google Scholar
Karaimskaâ narodnaâ ènciklopediâ, t. 5: Kul′tura krymskih karaimov (tûrkov), sost. M.M. Kazas, R.A. Ajvaz, Sankt-Peterburg 2006. Google Scholar
Kowalski, Tadeusz, Karaimskie wydawnictwa A. Mardkowicza, „Myśl Karaimska”, t. 10, 1932–1934, z. 10, s. 108–112. Google Scholar
Kowalski, Tadeusz, Nowe utwory poetyckie A. Mardkowicza (Kokizowa), „Myśl Karaimska”, t. 12, 1937–1938, z. 12, s. 121–126. Google Scholar
Kot, Serhìj, Ošurkevič, Oleksìj, Volins′kij kraêznavčij muzej. Dolâ kul′turnih skarbìv Ukraïni nìd čas Drugoï svìtovoï vìjni: arhìvi, bìblìoteki, muzeï, t. 1, Kiïv – Bremen 1996. Google Scholar
Listy Ananiasza Zajączkowskiego do Aleksandra Mardkowicza, red. M. Pawelec, „Almanach Karaimski”, t. 2, 2013, s. 165–187. Google Scholar
Németh, Michał, Errors with and without purpose. A. Mardkowicz’s transcription of Łuck-Karaim letters in Hebrew script, „Studia Linguistica Universitatis Iagiellonicae Cracoviensis”, t. 126, 2009, s. 97–106. Google Scholar
Németh, Michał, Unknown Lutsk Karaim letters in Hebrew script (19th–20th centuries). A critical edition, Kraków 2011. Google Scholar
Nieciowa, Jadwiga, [rec.] A. Mardkowicz-Kokizow, Janhy Jirłar, „Ziemia Wołyńska”, nr 8–9, 1938, s. 123. Google Scholar
Ogłoszenia, „Gazeta Sądowa Warszawska”, nr 21 z 22 V 1933 r., s. 334–336. Google Scholar
Ogłoszenie umowy ustalającej warunki pracy i płacy dozorców domowych m. Łucka, „Wołyński Dziennik Urzędowy”, nr 22, 1930, s. 305–306. Google Scholar
Piasecki, Waldemar, Jedna z nowych łuckich ulic w okresie międzywojennym, „Monitor Wołyński”, nr 3 (63), 2012, s. 6–7. Google Scholar
Płaza, Stanisław, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym. Cz. 3: Okres międzywojenny, Kraków 2001. Google Scholar
Prohorov, Dmitrij, Religiozno-pravovye aspekty bračno-semejnyh otnošenij i demografičeskaâ statistika v karaimskih obŝinah Rossijskoj imperii vo vtoroj polovine XIX – načale XX v., [w:] Naučnye trudy po iudaike. Materialy XIX Meždunarodnoj ežegodnoj konferencii po iudaike, t. 3, Moskva 2012, s. 306–331. Google Scholar
Prohorov, Dmitrij, Tavrìjs′ke ì Odes′ke karaïms′ke duhovne pravlìnnâ ta problema mìžetnìčnih ì mìžkonfesìjnih šlûbìv u serednì XIX – na počatku st. [w:] Odinnadcatye Zaporožskie Evrejskie čtenâ, red. C. Timčenko, F. Turčenko, S. Orlânskij, Zaporož’e 2007, s. 227–235. Google Scholar
Prohorov, Dmitrij, Fol′klornye sûžety i motivy na stranicah karaimskih periodičeskih izdanij serediny XIX – načala XX veka, [w:] Ustnoe i knižnoe v slavânskoj i ebrejskoj kul′turoj tradicii, Moskva 2013, s. 141–169. Google Scholar
Sulimowicz, Anna, Aleksander Mardkowicz – działacz społeczny, pisarz i wydawca, „Awazymyz”, nr 2 (3), 1999, s. 3–4. Google Scholar
Sulimowicz, Anna, Listy do Łucka. Aleksander Mardkowicz jako adresat korespondencji Ananiasza Zajączkowskiego, „Almanach Karaimski”, t. 2, 2013, s. 37–60. Google Scholar
Sulimovič, Anna, Krymskaâ tematika v «Karaj Avazy», „Awazymyz”, nr 4 (21), 2008, s. 9–12. Google Scholar
Šabarovs′kij, Volodimir, Karaïmi na Volinì. Štrihi do portreta zagadkogo narodu, Luc′k 2013. Google Scholar
Tarnowski, Józef, Raszkowski Ross, Raymond, Walking with Shadows, Kirkcudbright 2009. Google Scholar
Tokarczyk, Andrzej, O religii i życiu Karaimów, „Nowe Książki”, nr 11, 1989, s. 32–33. Google Scholar
Troskovaitė, Dovila, Identity in Transition. The Case of Polish Karaites in the first half of the 20th century, „Codrul Cosminului”, t. 19, 2013, nr 2, s. 207–228. Google Scholar
Urzeczeni Orientem. Listy Profesora Ananiasza Zajączkowskiego do Profesora Tadeusza Kowalskiego 1925–1948, red. T. Majda, Warszawa 2013. Google Scholar
Wykaz notariuszów Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na dzień 1 października 1938 r., Warszawa [1938]. Google Scholar
Z prasy karaimskiej, „Orient. Kwartalnik poświęcony sprawom Wschodu ”, nr 1–2 (9–10) październik 1932 – maj 1933, s. 86. Google Scholar
Zajączkowski, Włodzimierz, Mardkowicz Aleksander, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 19, Kraków [et al.] 1974, s. 617. Google Scholar
Authors
Mariusz Paweleclip3012@gmail.com
Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk Społecznych Pologne
Doktor nauk humanistycznych, badacz kultury religijnej, edytor materiałów źródłowych do dziejów stosunków wyznaniowych w epoce nowożytnej. Pracownik dydaktyczny Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego. Członek Polskiego Towarzystwa Badań Reformacji oraz międzynarodowej Komisji do Badań nad Reformacją w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej przy Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, redaktor rocznika „Almanach Karaimski”, autor (bądź współautor) siedmiu publikacji książkowych oraz szeregu artykułów i opracowań. Adres do korespondencji: lip3012@gmail.com.
Statistics
Abstract views: 110PDF downloads: 97
Licence
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Almanach karaimski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Almanach karaimski udzielają Związkowi Karaimów Polskich niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych roku w Almanach karaimski pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2018 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Związek Karaimów Polskich zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Wersja papierowa czasopisma jest pierwotna.
Articles les plus lus par le même auteur ou la même autrice
- Mariusz Pawelec, Rolnicze święto «Orach toju» w obrzędowości Karaimów Wileńszczyzny okresu międzywojennego , Karaim Almanac: Vol. 9 (2020)
- Mariusz Pawelec, Tadeusza Czackiego spotkania z Karaimami , Karaim Almanac: Vol. 6 (2017)
- Mariusz Pawelec, Aleksander Mardkowicz jako kolekcjoner i popularyzator folkloru karaimskiego , Karaim Almanac: Vol. 8 (2019)
- Mariusz Pawelec, Listy do Wilna , Karaim Almanac: Vol. 2 (2013)
- Mariusz Pawelec, Wybrane źródła do dziejów gminy karaimskiej w Haliczu oraz jej prawnej pozycji w Cesarstwie Austriackim w XIX w. , Karaim Almanac: Vol. 10 (2021)
- Mariusz Pawelec, Muzułmańskie echa wizyty Hadży Seraji Szapszała w Jugosławii w 1936 roku , Karaim Almanac: Vol. 5 (2016)
- Mariusz Pawelec, Petr Kaleta, Tajemné etnikum z Krymu. Osudy příslušníků karaimské emigrace do meziválečného Československa, Koniasch Latin Press, Praha 2015, ss. 423, il., mapy, indeks osobowy, ISBN 978-80-87773-28-4. , Karaim Almanac: Vol. 4 (2015)
- Mariusz Pawelec, Stefan Gąsiorowski, Zarach Zarachowicz i jego wyniesienie na urząd hazzana w Haliczu w 1929 r. Przyczynek do dziejów liturgii karaimskiej. „Kwartalnik Historii Żydów”, nr 4 (244) 2012, s. 573–581. , Karaim Almanac: Vol. 4 (2015)
- Mariusz Pawelec, Publicystyka Aleksandra Mardkowicza dotycząca tematyki prawa notarialnego. , Karaim Almanac: Vol. 7 (2018)
- Mariusz Pawelec, Listy Ananiasza Zajączkowskiego do Seraji Szapszała i Aleksandra Mardkowicza , Karaim Almanac: Vol. 2 (2013)
