Zmiany, zmiany...

Mariola Abkowicz

Abstrakt

Zmiany, zamiany... Cóż więcej można powiedzieć o tym, co dzieje się dookoła nas. Tempo tych zmian spowodowało, że musieliśmy podjąć decyzję o zmniejszeniu liczby zeszytów, które składają się na rocznik „Awazymyza”. W tym roku będą to dwa zeszyty łączone. Czy ta tendencja się utrzyma, dziś nie potrafimy powiedzieć. Składa się na to wiele czynników, niezależnych od redakcji. Niemniej jak zawsze przypominamy, że łamy czasopisma są otwarte dla opowieści z karaimskiego świata, tego minionego, ale również obecnego.

Tak się złożyło, że numer zdominowała tematyka związana ze stosunkowo młodym karaimskim siedliskiem, jakim stał się Paryż w latach 20. XX w. Ciekawą opowieść snuje Michel Prik, urodzony w Paryżu syn Jakuba – krymskiego białego emigranta. Opis świata z perspektywy kilkuletniego dziecka pozwala nam poznać trudy, z jakimi borykali się we Francji ci, którzy opuścili w 1920 r. Krym i przez Stambuł dotarli do Paryża, gdzie tworzyła się stosunkowo liczna społeczność białych wychodźców z imperium rosyjskiego. Mały chłopiec, gdy dorósł, został pionierem spadochroniarstwa cywilnego, nauczycielem kolejnych pokoleń, autorem publikacji poświęconych tej tematyce i zawodnikiem tejże dyscypliny sportowej, reprezentującym swą ojczyznę w mistrzostwach świata.

99 lat karaimskiej społeczności w Paryżu stało się podstawą do rozważań o kontaktach pomiędzy Karaimami zamieszkującymi w Polsce i Francji – kontaktów wcale nie było tak mało, nawiązywano je już w latach 20. ubiegłego stulecia, ale też po II wojnie światowej i są kontynuowane obecnie. O tym opowiadają Mariola Abkowicz i Adam J. Dubiński.

Im bardziej odległa przeszłość, tym bardziej nas intryguje, jej skarby odkrywamy często na małych kartkach i w pojedynczych frazach – o tym właśnie pisze Anna Sulimowicz-Keruth, która dzięki badaniom nad językiem karaimskim odnalazła zapiski Rafała Grygulewicza z Poniewieża. Datowane na lata 30. poprzedniego wieku poszerzają naszą wiedzę o rodzimym folklorze. Ta sama autorka przetłumaczyła artykuł Daniela Czaprockiego o siedliskach karaimskich opublikowany w „Onarmachu”.

Edukacja zawsze dla Karaimów była istotna. Zarówno ta nakierowana na członków własnej społeczności, jak i ta skierowana na zewnątrz, dająca możliwość opowiadania o karaimskiej społeczności i prezentacji elementów jej kultury i spuścizny. W pierwszej połowie tego roku było do tego kilka okazji, m.in. w Warszawie na Wieczorze Karaimskim w Akademii Pedagogiki Specjalnej oraz podczas 5. Warszawskich Dni Różnorodności, a także konferencji naukowych związanych tematycznie z badaniami prowadzonymi przez przedstawicieli społeczności karaimskiej.

Z Wilna korespondenci donoszą o dwóch prezentacjach książek, które zgromadziły przedstawicieli naszej społeczności. Pierwsza z nich to Zawsze wierni „Piątce” autorstwa Krystyny Adamowicz, druga – Życie w pieśni karaimskiej Kariny Firkavičiūtė.

Nie możemy też nie wspomnieć o środkach, dzięki którym jest możliwe prowadzenie przez nasze organizacje działalności pozwalającej na zachowanie i rozwój naszej kultury. W tym roku MSWiA przyznało Związkowi Karaimów Polskich środki na realizację zadań stałych w ramach projektów: Działalność podstawowa, Działalność Karaimskiego Zespołu Folklorystycznego Dostłar, Karaimskie serwisy internetowe i archiwa cyfrowe, Publikacja kalendarza karaimskiego na rok 2019, a Fundacji Karaimskie Dziedzictwo – na realizację projektu Karaimskie warsztaty integracyjne na Litwie. Współfinansowane przez MKiDN są publikacja czasopism karaimskich: „Awazymyz” oraz „Almanach Karaimski”, a także projekty Karaimska kapsuła czasu drogą do zachowania języka i kultury karaimskiej oraz Kwerenda i udostępnianie karaimskiego dziedzictwa narodowego jako części dziedzictwa Rzeczpospolitej na Litwie.