Rok 2020

Mariola Abkowicz

(Polska)

Anna Sulimowicz-Keruth

Uniwersytet Warszawski, Wydział Orientalistyczny, Zakład Turkologii i Ludów Azji Środkowej (Polska)

Abstrakt

Rok 2020 zaczął się spokojnie – nic nie zapowiadało tego, co wkrótce miało dotknąć nas wszystkich. W dalekim Wuhanie ludzie zapadali na nieznaną chorobę, a my planowaliśmy konferencję poświęconą pamięci prof. Ananiasza Zajączkowskiego – w tym roku minęło 50 lat od jego ostatniej podróży do Rzymu. W kwietniu mieliśmy się spotkać z tej okazji w Toruniu. Kto mógł przypuszczać, że paskudny wirus już dotarł do Europy i za chwilę zmieni nasz świat, rujnując większość planów. Niewidzialny przybysz z Chin zamknął nas w domach. Trzeba było uczyć się życia w nowej rzeczywistości, przyzwyczajać do maseczek, dezynfekcji, dystansu. W tych okolicznościach zaczęliśmy dłużej przebywać w wirtualnej przestrzeni, poznawać nowe technologie komunikacyjne. Tęskniąc przy tym coraz mocniej za swobodą poruszania się i bezpośrednimi kontaktami.

Projekt Fundacji Karaimskie Dziedzictwo poświęcony warszawskim Karaimom musiał nieco zmienić formułę i zamiast spotkań na żywo odbywał się w trybie on-line. Za to elektroniczne kwerendy biblioteczne okazały się nie tylko dużo łatwiejsze, ale i nader owocne – udało się odkryć nieznane fakty z życia Karaimów nad Wisłą przed I wojną światową. Na ich kanwie powstały interesujące opowieści, takie jak ta o Józefie Kapłanowskim, warszawskim kupcu i fabrykancie, którą przedstawia Adam Dubiński. W ramach projektu „Karaimi na dawnej mapie Warszawy” możemy wędrować nie tyle palcem po mapie, co myszką po ekranie komputera i na mapy.karaimi.eu odwiedzić miejsca, gdzie w drugiej połowie XIX i w początkach XX w. działały karaimskie składy tabaczne, sklep z tureckimi łakociami czy gabinet akuszerki.

„W czasie deszczu dzieci się nudzą” – mówi piosenka Kabaretu Starszych Panów. Nudzą sie jeszcze bardziej, gdy za oknem słońce, a obostrzenia wskutek pandemii nie pozwalają wyjść nawet na podwórko. Dla naszych najmłodszych czytelników z okazji Dnia Dziecka mamy propozycję wybrania się do… zoo. Zabierze Was tam Hanna Pilecka i jej wierszyki, które napisała dla wnuczki, Marianny.

Wyprawy w przeszłość to nasza specjalność. W tym numerze przeczytacie legendę o karaimskich mędrcach z Birż w przekładzie Jerzego Tulisowa, a głosem z minionych czasów Zarach Firkowicz opowiada o tym, skąd wzięła się nazwa jeden z dzielnic Trok.

Odejście przedstawicieli starszego pokolenia to dla naszej społeczności niezmiennie ogromna strata – wraz z nimi tracimy część przeszłości. Rok temu w Wilnie pożegnaliśmy Elżbietę z Robaczewskich Bezekowicz. Postać Cioci Eli, bo tak Ją nazywaliśmy, mamy i babci, wspomina Jej córka, Irena.

Wiele pytań pozostanie bez odpowiedzi. Jedyną szansą na odzyskanie wiedzy o tym, co było, są archiwa. O fotografiach upamietniających udział Karaimów w ważnej i wzruszajacej uroczystości opowiadają Mariola Abkowicz i Aleksander Babadżan. Zaś Wiaczesław Lebiediew w korespondencji z Eupatorii przybliża losy karaimskiej uczelni duchownej.

Przed nami lato i wakacje. Jak będą wyglądały, jak potoczą się losy świata, tego nikt nie wie. Zachowujmy więc na wszelki wypadek dystans społeczny, myjmy ręce i tochtahejbyz sawłar – pozostańmy zdrowi!