Nowy słownik języka krymskokaraimskiego Gulayhan Aqtay i Henryka Jankowskiego (2015) z dyskusją nad odrębnością tego języka w klasyfikacji języków w tle
Michał Németh
michal.nemeth@gmail.comUniwersytet Jagielloński, Wydział Filologiczny, Instytut Językoznawstwa (Польша)
Аннотация
Artykuł zawiera szereg uwag o stanie leksykografii krymskokaraimskiej oraz o wydanym w 2015 roku słowniku A Crimean Karaim–English Dictionary autorstwa Gulayhan Aqtay i Henryka Jankowskiego. Artykuł uzupełniono o przyczynek do dyskusji nad odrębnością języka krymskokaraimskiego w klasyfikacji języków turkijskich.
Ключевые слова:
Crimean (Eastern) Karaim, Karaim lexicography, the relation of Eastern and Western KaraimБиблиографические ссылки
Библиографические ссылки
Aqtay, Gulayhan, Eliyahu ben Yosef Qılcı’s anthology of Crimean Karaim and Turkish literature. Critical edition with introduction, indexes and facsimile, Yıldız Dil ve Edebiyat Dizisi, nr 8, t. 1–2, İstanbul 2009. Google Scholar
Aqtay, Gulayhan, Jankowski, Henryk, A Crimean Karaim–English dictionary, Prace Karaimoznawcze, nr 2, Poznań 2015. Google Scholar
Baskakov, Nikolaj, Aleksandrovič, O proekte jedinoj fonetičeskoj transkripcii dlja tjurkskich jazykov, Moskva 1959. Google Scholar
Baskakov, Nikolaj, Aleksandrovič, Tjurkskie jazyki (obščie svedenija i tipologičeskaja charak-teristika), [w:] Jazyki narodov SSSR. Tom vtoroj: Tjurkskie jazyki, red. N. A. Baskakov i in., Moskva 1966, s. 7–42. Google Scholar
Baskakov, Nikolaj, Aleksandrovič, Türk Dilleri Genel Fonetik Transkripsiyonu Üzerine, [w:] XI. Türk Dil Kurultayında Okunan Google Scholar
Bilimsel Bildiriler, zespół redakcyjny nie podany, Ankara 1968, s. 53–59. Google Scholar
Baskakov, N. A., Šapšal, S. M., Zajončkovskij, A. (red.), Karaimsko-russko-poĺskij slovaŕ. Słownik karaimsko-rosyjsko-polski, Moskva 1974. Google Scholar
Benzing, Johannes, Classification of the Turkic languages, [w:] Philologiae Turcicae Funda-menta, t. 1, red. L. Bazin, A. Bombacı, J. Deny, T. Gökbilgin, F. İz, H. Scheel, Wiesbaden 1959, s. 1–5. Google Scholar
Berta, Árpád, West Kipchak Languages, [w:] The Turkic Languages, red. L. Johanson, É. Á. Csató, London, New York 1998, s. 301–317. Google Scholar
Chafuz, Mark Èzrovič, Russko-karaimskij slovaŕ. Krymskij dialekt. Moskva 1995. Google Scholar
Çulha, Tülay, Karaycanın Kısa Sözvarlığı. Karayca-Türkçe Kısa Sözlük, Dil ve Edebiyat Dizisi, nr 6, İstanbul 2006. Google Scholar
Dubiński, Aleksander, Batı Karaim dilinde bazı leksik farkları, [w:] XI. Türk Dil Kurulta-yında Okunan Bilimsel Bildiriler, zespół redakcyjny nie podany, Ankara 1968. Google Scholar
Dubiński, Aleksander, Lokalizacja języka karaimskiego w świetle jego rozwoju historycznego, „Przegląd Orientalistyczny” 1993, nr 165–166, s. 37–42 [przedruk w: Dubiński, Aleksander, Caraimica. Prace karaimoznawcze, red. T. Majda, Warszawa 1994, s. 113–120]. Google Scholar
Jankowski, Henryk, Jak Krymscy Karaimowie czytają pataḥ i co z tego wynika?, [w:] Studia Orientalia Thaddeo Lewicki oblata. Materiały sesji naukowej poswięconej pamięci Profe-sora Tadeusza Lewickiego, Kraków 17–18 listopada 1993, red. E. Górska, B. Ostafin, Kra-ków 1993, s. 107–114. Google Scholar
Jankowski, Henryk, A Bible translation into the northern Crimean dialect of Karaim, „Studia Orientalia” 1997, nr 82, s. 1–82. Google Scholar
Jankowski, Henryk, On the language varieties of Karaims in the Crimea, „Studia Orientalia” 2003, nr 95, s. 109–130. Google Scholar
Jankowski, Henryk, Position of Karaim among the Turkic Languages, „Studia Orientalia” 2003, nr 95, s. 131–150. Google Scholar
Jankowski, Henryk, The question of the existence of the Crimean Karaim and its relation to western Karaim, [w:] Orientas Lietuvos Didžiosios Kunigaikštijos visuomenės tradicijoje: totoriai ir karaimai (= Straipsnių rinkinys, parengtas pranešimų, skaitytų tarptautinėje mokslo konferencijoje „610 osios totorių ir karaimų įsikūrimo Lietuvos Didžiojoje Kuni-gaikštijoje metinės“ 2007 m. rugsėjo 13–15 d. Vilniaus universitete, pagrindu), red. T. Bairašauskaitė, H. Kobeckaitė, G. Miškinienė, Vilnius 2008, s. 162–168. Google Scholar
Jankowski, Henryk, Translations of the Bible into Karaim, „Religion Compass” 2009, nr 3/4, s. 502–523. Google Scholar
Jankowski, Henryk, Wkład Hadży Seraji Szapszała do turkologii: tryb złożyczący i udział w Słowniku karaimsko-rosyjsko-polskim, „Almanach Karaimski” 2014, nr 3, s. 49–58. Google Scholar
Jankowski, Henryk, Crimean Turkish Karaim and the old north-western Turkic tradition of the Karaites, „Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae” 2015, nr 68, z. 2, s. 199–214. Google Scholar
Józefowicz, Gabriel, Słownik polsko-karaimski w dialekcie trockim, Trakai, Vilnius, Warsza-wa, Wrocław, Gdańsk, Nashville 2008. Google Scholar
Juchniewicz, Szymon, Podręczny słownik polsko-karaimski, [Warszawa] 2008. Google Scholar
Kowalski, Tadeusz, Język karaimski, „Myśl Karaimska” 1926, nr 2, z. 3, s. 3–7. Google Scholar
Kowalski, Tadeusz, Karaimische Texte im Dialekt von Troki, Prace Komisji Orjentalistycznej Polskiej Akademji Umiejętności, nr 11, Kraków 1929. Google Scholar
Lavrinovič, Mark, Russko-karaimskij slovaŕ, Trakai 2007. Google Scholar
Lavrinovičius, Markas, Russko-karaimskij slovaŕ. Urus-karaj sioźliugiu, Trakai 2012. Google Scholar
Levi, Boris Zacharovič, Russko-karaimskij slovaŕ (krymskij dialekt). Urus-qaraj sözlük, Simfe-ropoĺ 2005 [pierwsze wydanie: 1996]. Google Scholar
Menges, Karl Heinrich, Classification of the Turkic languages, [w:] Philologiae Turcicae Fundamenta, t. 1, red. L. Bazin, A. Bombacı, J. Deny, T. Gökbilgin, F. İz, H. Scheel, Wiesba-den 1953, s. 5–10. Google Scholar
Musaev, Kenesbaj Musaevič, Karaimskij jazyk, [w:] Jazyki narodov SSSR. Tom vtoroj: Tjurkskie jazyki, red. N. A. Baskakov i in., Moskva 1966, s. 260–279. Google Scholar
Németh, Michał, A historical phonology of Western Karaim: The evolution of consonant harmony in the north-western dialect, „Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” 2014, nr 131, z. 4, s. 353–368. Google Scholar
Németh, Michał, A historical phonology of Western Karaim. The process of its diversification into dialects and the question of its periodization, [w druku w:] „Studia Linguistica Universitatis Iagiellonicae Cracoviensis” 2015, nr. 132, z. 3. Google Scholar
Németh, Michał, An early North-Western Karaim Bible translation from 1720. Part 3. A contribution to the question of the stemma codicum of the Eupatorian print from 1841, [w druku w:] „Karaite Archives” 2015, nr 2. Google Scholar
Pritsak, Omeljan, Das Karaimische. [w:] Philologiae Turcicae Fundamenta, t. 1, red. L. Bazin, A. Bombacı, J. Deny, T. Gökbilgin, F. İz, H. Scheel, Wiesbaden 1959, s. 318–340. Google Scholar
Radloff, Wilhelm [= Radlov, Vasilij Vasiĺevič], Opyt slovarja tjurkskich narečij. Versuch eines Wörterbuches der Türk-Dialekte, t. 1–4, Sanktpeterburg" 1893–1911. Google Scholar
Radloff, Wilhelm, Bericht über eine Reise zu den Karaimen der westlichen Gouvernements, „Bulletin de l’Académie Impériale des Sciences de St-Pétersbourg” 1888, nr 32, s. 173–182. Google Scholar
Räsänen, Martti, Contributions au classement des langues turques, „Rocznik Orientalistyczny” 1953, nr 17, s. 92–104. Google Scholar
Schönig, Claus, A new attempt to classify the Turkic languages (1, 2, 3), „Turkic Languages” 1997, nr 1, s. 117–133, 262–277; 1998, nr 2, s. 130–151. Google Scholar
Shapira, Dan, The Turkic languages and literatures of the East European Karaites, [w:] Karaite Judaism. A guide to its history and literary sources, red. M. Polliack, Leiden, Boston 2003, s. 657–728. Google Scholar
Shapira, Dan, The Karaim translation of the Book of Nehemia copied in the 17th century’s Crimea and printed in 1840/1841 at Gözleve, on the copyist of the manuscript, and some related issues, „Karaite Archives” 2013, nr 1, s. 133–198. Google Scholar
Samojlovič, Aleksandr Nikolaevič, Nekotorye dopolnenija k klassifikacii tureckich jazykov, Sanktpeterburg" 1922. Google Scholar
Sinani, Zacharij Osipovič, Kratkij slovaŕ razgovornogo jazyka krymskich karaimov [rukopiś], Simferopoĺ 1970. Google Scholar
Sinani, Zacharij Osipovič, Karaimsko-russkij i russko-karaimskij slovaŕ razgovornogo jazyka. Simferopoĺ 2007. Google Scholar
Stachowski, Kamil, Remarks on the usefulness of different types of transcription, with a par-ticular regard to Turkic comparative studies, „Suomalais-Ugrilaisen Seuran Aikakauskir-ja / Journal de la Société Finno-Ougrienne” 2011, nr 93, s. 303–338. Google Scholar
Sulimowicz, Józef, Materiał leksykalny krymskokaraimskiego zabytku językowego (druk z 1734 r.), „Rocznik Orientalistyczny” 1972, nr 35, z. 1, s. 37–76. Google Scholar
Tekin, Talat, A New Classification of the Turkic Languages. [w:] „Türk Dilleri Araştırmaları” 1991, [tom bez numeru], s. 5–18. Google Scholar
Walfish, Barry Dov (we współpracy z: Kizilov, Mikhail), Bibliographia Karaitica. An anno-tated bibliography of Karaites and Karaism, Leiden, Boston 2011. Google Scholar
Authors
Michał Némethmichal.nemeth@gmail.com
Uniwersytet Jagielloński, Wydział Filologiczny, Instytut Językoznawstwa Польша
Doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Językoznawstwa na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (Zakład Filologii Węgierskiej). Obecnie również stypendysta Fundacji im. Aleksandra von Humboldta przy Uniwersytecie Jana Gutenberga w Moguncji (Seminar für Orientkunde). Absolwent dwóch filologii: tureckiej i węgierskiej. Jego zainteresowania badawcze skupiają się przede wszystkim wokół językoznawstwa historycznego i etymologii; specjalizuje się w badaniach nad historią języka karaimskiego (fonetyka, fonologia oraz morfologia historyczna oparta na edycji źródeł), nad kontaktami słowiańsko- i turkijsko-węgierskimi oraz nad historią słownictwa węgierskiego. Autor kilkudziesięciu prac, w tym m.in. monografii Unknown Lutsk Karaim Letters in Hebrew Script. (19th–20th Centuries). A Critical Edition (= Studia Turcologica Cracoviensia, nr 12, Kraków 2011) oraz Zwięzłej gramatyki języka zachodniokaraimskiego z ćwiczeniami (Poznań 2011). Kierownik dwóch projektów badawczych finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki, członek redakcji trzech czasopism naukowych (Studia Etymologica Cracoviensia, Karaite Archives, Almanach Karamski). Adres do korespondencji: michal.nemeth@uj.edu.pl.
Statistics
Abstract views: 80PDF downloads: 91
Лицензия
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Almanach karaimski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Almanach karaimski udzielają Związkowi Karaimów Polskich niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych roku w Almanach karaimski pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2018 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Związek Karaimów Polskich zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Wersja papierowa czasopisma jest pierwotna.
Наиболее читаемые статьи этого автора (авторов)
- Michał Németh, Listy Sergiusza Rudkowskiego do Profesora Tadeusza Kowalskiego , Караимский Альманах: Том 9 (2020)
- Michał Németh, An Early North-Western Karaim Text Dating from before 1700. A Linguist’s Contribution to the Biography of Josef ha-Mashbir , Караимский Альманах: Том 7 (2018)
- Michał Németh, Rękopisy i druki karaimskie w polskich zbiorach prywatnych. Nowe perspektywy badań karaimoznawczych , Караимский Альманах: Том 5 (2016)
