The Image of the Karaim Community in Literature and Selected Karaim Legends Collected by Abraham Szyszman

Mariola Mariola

mariola.abkowicz@amu.edu.pl
Adam Mickiewicz University in Poznań, Faculty of Modern Languages and Literatures (Poland)
https://orcid.org/0000-0001-6188-5955

Abstract

In the Wroblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences in Vilnius, within the Seraya Shapshal collection (F143), a handwritten notebook by Abraham Szyszman has been preserved. It contains Karaim legends (14 Crimean ones and 16 Polish-Lithuanian ones) collected by him in the 1930s and 1940s. Some of the Polish-Lithuanian legends are accompanied by a detailed bibliography by the collector. Analyzing the gathered texts, the action of which takes place in Trakai, Biržai, Pasvalys, and Naujamiestis, and comparing them with preserved and published records of Karaim sources, historical research, and historiography provides opportunity for an attempt to tell the Karaim history from the perspective of the Karaim themselves, starting from the early settlement in the lands of the Grand Duchy of Lithuania and positioning them within the historical and cultural image of the Karaim community as well as the majority community.


Keywords:

Abraham Szyszman, Karaim settlement, Karaim legends, secular Karaim literature, military service

References

Abkowicz, M. & Sulimowicz, A. 2010. Karaj jołłary – karaimskie drogi. Karaimi w dawnej fotografii. Wrocław. Google Scholar

Aleksandrovič-Nasyfi, D. 1926. Litovskie Tatary. – Izvestiâ Obŝestva Obsledovani i Izučeniâ Azerbajdžana 2: 77–95. Google Scholar

Baliński, M. & Lipiński, T. 1886. Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym. T. 4. Warszawa. Google Scholar

Bałaban, M. 1927. Studja historyczne. Warszawa. Google Scholar

Bardach, J. 1990. Żydzi w Birżach radziwiłowskich w XVII–XVIII wieku. – Przegląd Historyczny 1–2 (81): 199–220. Google Scholar

Baskakow, N., Zajączkowski, A., Szapszał, S. (red.). 1974. Słownik karaimsko-rosyjsko-polski. Moskwa. Google Scholar

Borawski, P. 1986. Tatarzy w dawnej Rzeczypospolitej. Warszawa. Google Scholar

Chorczenkowa, Z., Szyszman, A. (1936). Cudowny rumak W.K. Witolda. – Szyszman, A. (red.): Osadnictwo karaimskie na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wilno: 42. Google Scholar

Czacki, T. 1860. Rozprawa o Żydach i Karaitach. Z dodatkiem o życiu i pismach autora. Kraków. Google Scholar

Czacki, T. 1861. O litewskich i polskich prawach, o ich duchu, źródłach, związku i o rzeczach zawartych w pierwszym Statucie dla Litwy 1529 roku wy-danym. T. 2. Kraków. Google Scholar

Firkovič, S. (red.). [1988]. Legendy i vospominaniâ trakajskih Karaimov. Trakaj. Google Scholar

Firkovič, Z. (red.). 1890. Sbornik” starinnyh” gramot” i uzakonenij Rossijskoj Imperii kasatel’no prav i sostojanija russko-poddannyh” Karaimow”. St. Petersburg. Google Scholar

Firkowicz, A. 1872. Avne Zikkaron. Wilno. Google Scholar

Gąsiorowski, S. 2020. Karaimi w Koronie i na Litwie w XV–XVIII wieku. Kraków. Google Scholar

Jakubowski, M. 2023. Projekty kienesy w Wilnie – wybór estetyczny i ideowy. – Kulwicka-Kamińska, J., Miškinienė, G., Abkowicz, M. (red.): Turkologia we Wschodniej Europie i jej znaczenie dla mniejszości turkijskich. W 50. rocznicę śmierci prof. Ananiasza Zajączkowskiego i 80. rocznicę śmierci Leona Kryczyńskiego. Toruń–Poznań–Wilno: 299–321. Google Scholar

Kobeckij, O. 1911. Trokskìj zamok’. Iz litovskih’ vpečatlenìj. – Karaimskaâ Žiznʹ 5–6: 3. Google Scholar

Koneczny, F. 1974. Cywilizacja żydowska. Warszawa. Google Scholar

Kryczyński, L. 1932. Pamięci Wielkiego Księcia Litewskiego Witolda. – Rocznik Tatarski 1 (1): 1–2. Google Scholar

Kryczyński, S. 1938. Tatarzy litewscy. Próba monografii historyczno-etnograficznej. – Rocznik Tatarski 3: 1–318. Google Scholar

Kubicki, S. 2016. Szełomo ben Aharon. – Studia Azjatystyczne 2: 77–87. https://doi.org/10.14746/sa.2016.2.05 Google Scholar

Lech, M.J. 1962. Milicja Radziwiłłów jako oręż feudałów w walce z ruchami chłopskimi na Białorusi i Litwie. – Rocznik Białostocki 3: 33–60. Google Scholar

Lelewel, J. 1844. Gilbert de Lannoy i jego podróże. Poznań. Google Scholar

Mann, J. 1972. Texts and Studies in Jewish History and Literature. T. 2. Karai-tica. New York. Google Scholar

Mardkowicz, A. 1931. O Iliaszu Karaimowiczu, zwierzchniku wojsk zaporoskich. Łuck. Google Scholar

Morelowski, M. 1945–1946. Zamek najeziorny w Trokach a źródła formy zachodnie i czarnomorskie (studium z dziejów architektury, urbanisty-ki i karaimsko-tatarsko-ormiańskich migracyj). – Myśl Karaimska 1: 75–118. Google Scholar

Muchowski, P. & Tomal, M. (red.). 2016. Uchwały i dokumenty gminne kara-imów polsko-litewskich z lat 1553–1830. Edycja krytyczna (= Prace Karaimoznawcze 4). Poznań. Google Scholar

Muchowski, P. i in. (red.). 2017. Dokumenty historii karaimów polsko-litewskich. Edycja krytyczna wybranych rękopisów w językach hebrajskim, łacińskim i polskim (= Prace Karaimoznawcze 7). Poznań. Google Scholar

Muchowski, P. & Yariv, A. 2014. Yosef Ben Mordekhay Malinowski. On the Date of His Death. – Karaite Archives 2: 1–17. https://doi.org/10.14746/ka.2014.2.05 Google Scholar

Narbutt, T. 1839. Dzieje narodu litewskiego. T. VI. Panowanie Witolda w wieku piętnastym. Wilno. Google Scholar

Neubauer, A. 1832. Aus der Petersburger Bibliothek. Beiträge und Documente zur Geschichte des Karäerthums und der karäischen Literatur. Leipzig. Google Scholar

Olgierd, S. 1928. Czarownica. Poznań. Google Scholar

Rachuba, A. 1995–1996. Siciński Władysław Wiktoryn h. Prawdzic. – Markiewicz, H. (red.): Polski słownik biograficzny. T. 36. Warszawa–Kraków: 472-473. Google Scholar

Raudeliūnas, V. & Firkovičius, R. (red.). 1982. Biržų dvaro teismo knygos, 1620–1745. Vilnius. Google Scholar

Šâučûhaite-Verbickene, Û. 2015. Očerki istorii evrejskoj obŝiny Biržaâ. – Kopčenova, I. (red.): Evrei na karte Litvy Biržaj. Problemy sohraneniâ evrejskogo naslediâ i istoričeskoj pamâti. Moskva: 69–90. Google Scholar

SGKPiks – Sulimierski, F. i in. (red.). 1880–1902. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. I–XV. Warszawa. Google Scholar

Šišman, A. Legendy i predaniâ Karaimov Litvy. Biblioteka Wróblewskich Li-tewskiej Akademii Nauk F143–1531. Google Scholar

Sulimowicz-Keruth, A. 2018. Gdy Karaimi z lękiem spoglądali w niebo. – Awazy­myz 4: 4–7. https://doi.org/10.33229/az.837 Google Scholar

Syrokomla, W. 1857. Wycieczka po Litwie w promieniach od Wilna. Wilno. Google Scholar

Šyšman, A. 1932–1944. Legendy i predaniâ Karaimov Biblioteka Wróblew-skich Litewskiej Akademii Nauk F143–1531, 1r–86r. Google Scholar

Szapszał, S. 1932. O zatraceniu języka ojczystego przez Tatarów w Polsce. – Rocznik Tatarski 1: 34–48. Google Scholar

Szyszman, A. 1932–1934. Osadnictwo karaimskie i tatarskie na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego. – Myśl Karaimska 10 (10): 29–36. Google Scholar

Szyszman, A. 1935–1936. Osadnictwo karaimskie w Trokach za Wielkich Książąt Litewskich. – Myśl Karaimska 11 (11): 40–68. Google Scholar

Szyszman, A. 1936. Osadnictwo karaimskie na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wilno. Google Scholar

Szyszman, A. 1939. Karaj kašuhu. Jomach tirligindian Lietuva Karajłarny. – Onarmach 3: 13–14. Google Scholar

Szyszman, S. 1989. Les Karaїtes d’Europe. Motala–Uppsala. Google Scholar

Taurogiński, B. 1937. Z dziejów Nieświeża. Warszawa. Google Scholar

Tyszkiewicz, E. 1869. Birże. Rzut oka na przeszłość miasta, zamku i ordynacyi. St. Petersburg. Google Scholar

Tyszkiewicz, J. 1997. Karaimi litewscy w czasach Witolda i sprawa przywileju datowanego rokiem 1388. – Studia Źródłoznawcze 36: 45–64. Google Scholar

Tyszkiewicz, J. 2012. Dzieje Karaimów w państwie polsko-litewskim do końca XV wieku i ich związki z Krymem. – Machul-Telus, B. (red.): Karaimi. Warszawa: 11–24. Google Scholar

Witkowski, R. 2017. Z dziejów Karaimów w Wielkim Księstwie Litewskim. Uwagi krytyczne nad źródłami i stanem badań (do XIX w.). – Muchowski, P., Tomal, M., Witkowski, R. (red.): Karae Edom. Studia nad historią i kulturą Karaimów I Rzeczypospolitej. Poznań: 6–142. Google Scholar

Wróblewska, U. 2015. Działalność kulturalno-oświatowa Karaimów w Drugiej Rzeczypospolitej. Białystok. Google Scholar

Zajączkowski, A. 1961. Karaims in Poland. History, Language, Folklore, Scien-ce. Warszawa. Google Scholar


Published
2024-12-30

Cited by

Mariola, M. (2024). The Image of the Karaim Community in Literature and Selected Karaim Legends Collected by Abraham Szyszman. Karaim Almanac, 13, 9–35. https://doi.org/10.33229/ak.1079

Authors

Mariola Mariola 
mariola.abkowicz@amu.edu.pl
Adam Mickiewicz University in Poznań, Faculty of Modern Languages and Literatures Poland
https://orcid.org/0000-0001-6188-5955

Bibliotekarz, karaimoznawca, pracownik dydaktyczny w Zakładzie Polityki Językowej i Bedań nad Mniejszościami Instytutu Orientalistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydawca i redaktor naczelny historyczno-społeczno-kulturalnego kwartalnika karaimskiego „Awazymyz”. Redaktorka książek i autorka artykułów poświęconych tematyce karaimskiej. Swe zainteresowania badawcze skupia przede wszystkim na antroponimii karaimskiej, karaimskim życiu społecznym, a także na historii społeczności karaimskich w Trokach i Wilnie w XIX i XX w. oraz w powojennej Polsce. Jako przedstawiciel społeczności karaimskiej bierze udział w pracach Komisji Wspólnej Mniejszości Narodowych i Rządu. Przewodnicząca Zarządu Związku Karaimów Polskich i członek Zarządu Fundacji Karaimskie Dziedzictwo. Adres do korespondencji: mariola.abkowicz@amu.edu.pl.



Statistics

Abstract views: 14
PDF downloads: 14


License

Copyright (c) 2024 Karaim Almanac

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

Authors 

Authors of texts accepted for publication in Karaim Almanac are required to complete, sign and return to the Editorial team’s office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.

Under the agreement, the authors of the texts published in Karaim Almanac grant Polish Karaim Association a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.

The authors retain the right to the free disposal of the work.

Users

Interested Internet users are entitled to use works that have been published in Karaim Almanac since 2018, under the following conditions: 

▪     attribution – obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work) and the license itself. 

▪     no derivatives – the work must be preserved in its original form. Without the author's consent, it is not possible to distribute the modified work in the form of translations, publications, etc. 

Copyrights are reserved for all texts published before 2018.

Miscellaneous

Polish Karaim Association retains the property right as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).

Privacy statement

The names and email addresses published on this journal site will be used exclusively for the purposes declared by this journal and cannot be used for any other purpose or by any other party.