The Image of the Karaim Community in Literature and Selected Karaim Legends Collected by Abraham Szyszman
Mariola Mariola
mariola.abkowicz@amu.edu.plAdam Mickiewicz University in Poznań, Faculty of Modern Languages and Literatures (Poland)
https://orcid.org/0000-0001-6188-5955
Abstract
In the Wroblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences in Vilnius, within the Seraya Shapshal collection (F143), a handwritten notebook by Abraham Szyszman has been preserved. It contains Karaim legends (14 Crimean ones and 16 Polish-Lithuanian ones) collected by him in the 1930s and 1940s. Some of the Polish-Lithuanian legends are accompanied by a detailed bibliography by the collector. Analyzing the gathered texts, the action of which takes place in Trakai, Biržai, Pasvalys, and Naujamiestis, and comparing them with preserved and published records of Karaim sources, historical research, and historiography provides opportunity for an attempt to tell the Karaim history from the perspective of the Karaim themselves, starting from the early settlement in the lands of the Grand Duchy of Lithuania and positioning them within the historical and cultural image of the Karaim community as well as the majority community.
Keywords:
Abraham Szyszman, Karaim settlement, Karaim legends, secular Karaim literature, military serviceReferences
References
Abkowicz, M. & Sulimowicz, A. 2010. Karaj jołłary – karaimskie drogi. Karaimi w dawnej fotografii. Wrocław. Google Scholar
Aleksandrovič-Nasyfi, D. 1926. Litovskie Tatary. – Izvestiâ Obŝestva Obsledovani i Izučeniâ Azerbajdžana 2: 77–95. Google Scholar
Baliński, M. & Lipiński, T. 1886. Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym. T. 4. Warszawa. Google Scholar
Bałaban, M. 1927. Studja historyczne. Warszawa. Google Scholar
Bardach, J. 1990. Żydzi w Birżach radziwiłowskich w XVII–XVIII wieku. – Przegląd Historyczny 1–2 (81): 199–220. Google Scholar
Baskakow, N., Zajączkowski, A., Szapszał, S. (red.). 1974. Słownik karaimsko-rosyjsko-polski. Moskwa. Google Scholar
Borawski, P. 1986. Tatarzy w dawnej Rzeczypospolitej. Warszawa. Google Scholar
Chorczenkowa, Z., Szyszman, A. (1936). Cudowny rumak W.K. Witolda. – Szyszman, A. (red.): Osadnictwo karaimskie na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wilno: 42. Google Scholar
Czacki, T. 1860. Rozprawa o Żydach i Karaitach. Z dodatkiem o życiu i pismach autora. Kraków. Google Scholar
Czacki, T. 1861. O litewskich i polskich prawach, o ich duchu, źródłach, związku i o rzeczach zawartych w pierwszym Statucie dla Litwy 1529 roku wy-danym. T. 2. Kraków. Google Scholar
Firkovič, S. (red.). [1988]. Legendy i vospominaniâ trakajskih Karaimov. Trakaj. Google Scholar
Firkovič, Z. (red.). 1890. Sbornik” starinnyh” gramot” i uzakonenij Rossijskoj Imperii kasatel’no prav i sostojanija russko-poddannyh” Karaimow”. St. Petersburg. Google Scholar
Firkowicz, A. 1872. Avne Zikkaron. Wilno. Google Scholar
Gąsiorowski, S. 2020. Karaimi w Koronie i na Litwie w XV–XVIII wieku. Kraków. Google Scholar
Jakubowski, M. 2023. Projekty kienesy w Wilnie – wybór estetyczny i ideowy. – Kulwicka-Kamińska, J., Miškinienė, G., Abkowicz, M. (red.): Turkologia we Wschodniej Europie i jej znaczenie dla mniejszości turkijskich. W 50. rocznicę śmierci prof. Ananiasza Zajączkowskiego i 80. rocznicę śmierci Leona Kryczyńskiego. Toruń–Poznań–Wilno: 299–321. Google Scholar
Kobeckij, O. 1911. Trokskìj zamok’. Iz litovskih’ vpečatlenìj. – Karaimskaâ Žiznʹ 5–6: 3. Google Scholar
Koneczny, F. 1974. Cywilizacja żydowska. Warszawa. Google Scholar
Kryczyński, L. 1932. Pamięci Wielkiego Księcia Litewskiego Witolda. – Rocznik Tatarski 1 (1): 1–2. Google Scholar
Kryczyński, S. 1938. Tatarzy litewscy. Próba monografii historyczno-etnograficznej. – Rocznik Tatarski 3: 1–318. Google Scholar
Kubicki, S. 2016. Szełomo ben Aharon. – Studia Azjatystyczne 2: 77–87. https://doi.org/10.14746/sa.2016.2.05 Google Scholar
Lech, M.J. 1962. Milicja Radziwiłłów jako oręż feudałów w walce z ruchami chłopskimi na Białorusi i Litwie. – Rocznik Białostocki 3: 33–60. Google Scholar
Lelewel, J. 1844. Gilbert de Lannoy i jego podróże. Poznań. Google Scholar
Mann, J. 1972. Texts and Studies in Jewish History and Literature. T. 2. Karai-tica. New York. Google Scholar
Mardkowicz, A. 1931. O Iliaszu Karaimowiczu, zwierzchniku wojsk zaporoskich. Łuck. Google Scholar
Morelowski, M. 1945–1946. Zamek najeziorny w Trokach a źródła formy zachodnie i czarnomorskie (studium z dziejów architektury, urbanisty-ki i karaimsko-tatarsko-ormiańskich migracyj). – Myśl Karaimska 1: 75–118. Google Scholar
Muchowski, P. & Tomal, M. (red.). 2016. Uchwały i dokumenty gminne kara-imów polsko-litewskich z lat 1553–1830. Edycja krytyczna (= Prace Karaimoznawcze 4). Poznań. Google Scholar
Muchowski, P. i in. (red.). 2017. Dokumenty historii karaimów polsko-litewskich. Edycja krytyczna wybranych rękopisów w językach hebrajskim, łacińskim i polskim (= Prace Karaimoznawcze 7). Poznań. Google Scholar
Muchowski, P. & Yariv, A. 2014. Yosef Ben Mordekhay Malinowski. On the Date of His Death. – Karaite Archives 2: 1–17. https://doi.org/10.14746/ka.2014.2.05 Google Scholar
Narbutt, T. 1839. Dzieje narodu litewskiego. T. VI. Panowanie Witolda w wieku piętnastym. Wilno. Google Scholar
Neubauer, A. 1832. Aus der Petersburger Bibliothek. Beiträge und Documente zur Geschichte des Karäerthums und der karäischen Literatur. Leipzig. Google Scholar
Olgierd, S. 1928. Czarownica. Poznań. Google Scholar
Rachuba, A. 1995–1996. Siciński Władysław Wiktoryn h. Prawdzic. – Markiewicz, H. (red.): Polski słownik biograficzny. T. 36. Warszawa–Kraków: 472-473. Google Scholar
Raudeliūnas, V. & Firkovičius, R. (red.). 1982. Biržų dvaro teismo knygos, 1620–1745. Vilnius. Google Scholar
Šâučûhaite-Verbickene, Û. 2015. Očerki istorii evrejskoj obŝiny Biržaâ. – Kopčenova, I. (red.): Evrei na karte Litvy Biržaj. Problemy sohraneniâ evrejskogo naslediâ i istoričeskoj pamâti. Moskva: 69–90. Google Scholar
SGKPiks – Sulimierski, F. i in. (red.). 1880–1902. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. I–XV. Warszawa. Google Scholar
Šišman, A. Legendy i predaniâ Karaimov Litvy. Biblioteka Wróblewskich Li-tewskiej Akademii Nauk F143–1531. Google Scholar
Sulimowicz-Keruth, A. 2018. Gdy Karaimi z lękiem spoglądali w niebo. – Awazymyz 4: 4–7. https://doi.org/10.33229/az.837 Google Scholar
Syrokomla, W. 1857. Wycieczka po Litwie w promieniach od Wilna. Wilno. Google Scholar
Šyšman, A. 1932–1944. Legendy i predaniâ Karaimov Biblioteka Wróblew-skich Litewskiej Akademii Nauk F143–1531, 1r–86r. Google Scholar
Szapszał, S. 1932. O zatraceniu języka ojczystego przez Tatarów w Polsce. – Rocznik Tatarski 1: 34–48. Google Scholar
Szyszman, A. 1932–1934. Osadnictwo karaimskie i tatarskie na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego. – Myśl Karaimska 10 (10): 29–36. Google Scholar
Szyszman, A. 1935–1936. Osadnictwo karaimskie w Trokach za Wielkich Książąt Litewskich. – Myśl Karaimska 11 (11): 40–68. Google Scholar
Szyszman, A. 1936. Osadnictwo karaimskie na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wilno. Google Scholar
Szyszman, A. 1939. Karaj kašuhu. Jomach tirligindian Lietuva Karajłarny. – Onarmach 3: 13–14. Google Scholar
Szyszman, S. 1989. Les Karaїtes d’Europe. Motala–Uppsala. Google Scholar
Taurogiński, B. 1937. Z dziejów Nieświeża. Warszawa. Google Scholar
Tyszkiewicz, E. 1869. Birże. Rzut oka na przeszłość miasta, zamku i ordynacyi. St. Petersburg. Google Scholar
Tyszkiewicz, J. 1997. Karaimi litewscy w czasach Witolda i sprawa przywileju datowanego rokiem 1388. – Studia Źródłoznawcze 36: 45–64. Google Scholar
Tyszkiewicz, J. 2012. Dzieje Karaimów w państwie polsko-litewskim do końca XV wieku i ich związki z Krymem. – Machul-Telus, B. (red.): Karaimi. Warszawa: 11–24. Google Scholar
Witkowski, R. 2017. Z dziejów Karaimów w Wielkim Księstwie Litewskim. Uwagi krytyczne nad źródłami i stanem badań (do XIX w.). – Muchowski, P., Tomal, M., Witkowski, R. (red.): Karae Edom. Studia nad historią i kulturą Karaimów I Rzeczypospolitej. Poznań: 6–142. Google Scholar
Wróblewska, U. 2015. Działalność kulturalno-oświatowa Karaimów w Drugiej Rzeczypospolitej. Białystok. Google Scholar
Zajączkowski, A. 1961. Karaims in Poland. History, Language, Folklore, Scien-ce. Warszawa. Google Scholar
Authors
Mariola Mariolamariola.abkowicz@amu.edu.pl
Adam Mickiewicz University in Poznań, Faculty of Modern Languages and Literatures Poland
https://orcid.org/0000-0001-6188-5955
Bibliotekarz, karaimoznawca, pracownik dydaktyczny w Zakładzie Polityki Językowej i Bedań nad Mniejszościami Instytutu Orientalistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydawca i redaktor naczelny historyczno-społeczno-kulturalnego kwartalnika karaimskiego „Awazymyz”. Redaktorka książek i autorka artykułów poświęconych tematyce karaimskiej. Swe zainteresowania badawcze skupia przede wszystkim na antroponimii karaimskiej, karaimskim życiu społecznym, a także na historii społeczności karaimskich w Trokach i Wilnie w XIX i XX w. oraz w powojennej Polsce. Jako przedstawiciel społeczności karaimskiej bierze udział w pracach Komisji Wspólnej Mniejszości Narodowych i Rządu. Przewodnicząca Zarządu Związku Karaimów Polskich i członek Zarządu Fundacji Karaimskie Dziedzictwo. Adres do korespondencji: mariola.abkowicz@amu.edu.pl.
Statistics
Abstract views: 14PDF downloads: 14
License
Copyright (c) 2024 Karaim Almanac
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Authors
Authors of texts accepted for publication in Karaim Almanac are required to complete, sign and return to the Editorial team’s office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of the texts published in Karaim Almanac grant Polish Karaim Association a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works that have been published in Karaim Almanac since 2018, under the following conditions:
▪ attribution – obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work) and the license itself.
▪ no derivatives – the work must be preserved in its original form. Without the author's consent, it is not possible to distribute the modified work in the form of translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2018.
Miscellaneous
Polish Karaim Association retains the property right as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).
Privacy statement
The names and email addresses published on this journal site will be used exclusively for the purposes declared by this journal and cannot be used for any other purpose or by any other party.
Most read articles by the same author(s)
- Mariola Mariola, Przemysław Rotengruber, The dilemmas surrounding integration of the Karaim community , Karaim Almanac: Vol. 10 (2021)
- Mariola Mariola, The social status of the Karaim family in the 17th-20th centuries based on the example of the Kobecki family. , Karaim Almanac: Vol. 10 (2021)
- Mariola Mariola, Tax inspections and lists of taxpayers as a source for anthroponymic, demographic and genealogical research of the Karaim community in the 18th and 19th centuries , Karaim Almanac: Vol. 11 (2022)