Status społeczny rodziny karaimskiej na przykładzie historii rodziny Kobeckich w XVII-XX w
Mariola Abkowicz
info@karaimi.orgUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Neofilologii, Instytut Orientalistyki, Zakład Polityki Językowej i Badań nad Mniejszościami (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-6188-5955
Abstrakt
Status społeczny Karaimów od czasów I Rzeczpospolitej do XIX w. wzbudza nieustające zainteresowanie badaczy. Skąpość źródeł historycznych w tym względzie wzbudza konieczność przeprowadzanie szczegółowych badań źródłowych oraz analiz porównawczych. Nie ulega wątpliwości, że społeczność karaimska, podobnie jak inne grupy mniejszościowe i większościowe była zróżnicowana pod względem majątkowym i społecznym. W niniejszej pracy autorka na przykładzie jednej rodziny, noszącej nazwisko Kobecki – podjęła próbę przedstawienia zmian w statusie społecznym na przestrzeni trzech wieków.
Słowa kluczowe:
status społeczny, Kobeccy - rodzina, Emanuel Kobecki, Emil KobeckiBibliografia
Bibliografia
Materiały archiwalne Google Scholar
BWLAN (po 1667), Postanowienie sądu w Trokach w sprawie między Karaimami a Janem Iwaszkiewiczem o zapłacenie hiberny z murowanych domów, które dawniej należały do Karaimów Kobeckiego i Zubickiego (BWLAN F301–501). Google Scholar
BWLAN (9.03.1853), Świadectwo wydane przez Kancelarie guberni Kowieńskiej o statusie dziedzicznego honorowego obywatelstwa dla Gabriela Aleksandra Kobeckiego syna Józefa (F301–510). Google Scholar
BWLAN (1869–1896), Księga metrykalna karaimskiej kienesy w Trokach (BWLAN F301–288). Google Scholar
BWLAN (1873), Formulârnyj spisok o službe Staršego Činovnika osobennyh poručenii Kovenskoj Kazennoj palaty kolležskogo assesora Osipa Ananeviča Kobeckogo (BWLAN F301–505). Google Scholar
BWLAN (18.07.1877), Decyzja senatu w sprawie wniosku Józefa Kobeckiego dotyczącego uprawnień syna Gabriela Aleksandra w związku z posiadaną rangą (F301–507). Google Scholar
Dołmacki, Tomasz, Dołmacki, Tadeusz (16.02.1784), Pismo w sprawie sprzedaży parceli Józefowi i Racheli Kobeckim w Trokach (BWLAN F301–504). Google Scholar
Kobecki, Emanuel (4.04.1922–30.06.1925), Korespondencja w sprawach organizacyjnych i finansowych związanych z organizacją Karaimskiego Zarządu Duchownego przed przyjazdem hachana Seraji Szapszała do Polski (BWLAN F143–364). Google Scholar
Kobecki, Emanuel (29.08.1923), Korespondencja (BWLAN F301–518). Google Scholar
Kobecki, Emanuel; Jutkiewicz, Eliasz; Zajączkowski, Izaak (22.04.1922), Memorjał E. Kobeckiego, J. Jutkiewicza i I. Zajączkowskiego, delegatów zespołu osób wyznania karaimskiego, zamieszkałych w Wilnie (BWLAN F301–368 4r-5v). Google Scholar
Kobecki, Emil, Wykaz książek od Emila Kobeckiego dla biblioteki karaimskiej w Trokach (BWLAN F301–517). Google Scholar
Kobecki, Emil (23.06.1928–25.09.1940), Korespondencja w sprawach organizacyjnych i finansowych związanych z organizacją Karaimskiego Zarządu Duchownego po przyjeździe hachana Seraji Szapszała do Polski (BWLAN F143–365). Google Scholar
Kobecki, Emil (14.02.1930), Pismo w sprawach środków finansowych przekazywanych z Rady Ministrów (BWLAN F143–366). Google Scholar
Kobecki, Jakub: Ławrecki, Jakub; Malecki, Dawid (26.06.1811), Rewizska skazka. Roku 1811 m-ca Juna 26-go Guberni Litewskiej Wilenskiey Uttu tergo Kahału karaimskiego w mieście Trokach będącego (LPAHW F515 op. 15, T. 204, k. 41–48). Google Scholar
Kobeckij, Romuald (1898), O dvorânstve roda Kobeckih (RGIA F.1343 Op. 36. D.11360). Google Scholar
Korwin-Pawłowski, Stanisław (29.12.1928), Załączniki do protokołu Walnego Zgromadzenia Członków-założycieli Instytutu Wschodniego w dniu 10 grudnia 1928 r. (AAN 151v-151r). Google Scholar
Kuszelewski, Tadeusz (1765), Inwentarze seu regestra z województwa trockiego lustracji pogłównego Karaimów i Żydów zaprzysiężone przez rewizorów przed nami komisarzami lustracji tegoż pogłównego constitutionis [constitutum] convocationis anno Domini 1764 desygnowanymi zacząwszy się quarta Januarii usque ad ultima Februarii anni 1765 spisywane (LPAHW SA-3749). Google Scholar
LPAHW (1858), Revizskaâ skazka Tysâča vosemʹ sotʺ pâtʹdesât vosʹmogo goda Aprelâ pervogo dnâ Vilenskoj Gubernìi uezdnogo goroda Trokʺ o sostoâŝih mužskogo i ženskogo pola dušahʺ obŝestva meŝanʺ Karaimovʺ (LPAHW F 515–25–112, k. 282–33). Google Scholar
Łoikiewicz, Sima (po 1670 r.), Pokwitowanie odbioru sreber ofiarowanych przez Katarzynę Zubicką żydom Trockim [Karaimom] od tejże gminy (BWLAN F301–502). Google Scholar
Zubicka, Katarzyna Helena (15.10.1671), Pismo w sprawie parceli w Trokach, którymi zarządzała razem z byłym mężem Michałem Kobeckim (BWLAN F301–503). Google Scholar
Opracowania Google Scholar
Abkowicz, Mariola, Anna Sulimowicz (2010), Karaj jołłary – karaimskie drogi: Karaimi w dawnej fotografii. Wrocław: Bitik. Google Scholar
Baliulis, Algirdas (2008), Lietuvos magdeburginiu̜ miestu̜: Privilegijos ir aktai. Vilnius: LII Leidykla. Google Scholar
Baliulis, Algirdas, Stanislovas Mikulionis, Algimantas Miškinis (1991), Trakų miestas ir pilys: Istorija ir architektura. Vilnius: Mokslas. Google Scholar
Borawski, Piotr (1991), Tatarzy – ziemianie w dobrach Radziwiłów (XVI–XVIII w.), Przegląd Historyczny: 82 (1), s. 33–49. Google Scholar
[brak autora] (1928), Bł. p. Emanuel Kobecki: 1863–1927, Myśl Karaimska (1 (4–5)), s. 10–12. Google Scholar
Dumin, S. (1988), Spiski dvorânskij rodov Rossijskoj imperii po gubernâm. Bibliografičeskij ukazatel. – Letopisʹ Istoriko-rodoslovnogo obŝestva v Moskve 3 (47), s. 88–100. Google Scholar
Firkovič, Šymon (1925), Vospominaniâ s progulok po Trakaj, Troki. [Maszynopis]. Google Scholar
Gąsiorowski, Stefan (2020), Karaimi w Koronie i na Litwie w XV–XVIII wieku. Kraków: Wydawnictwo Austeria, Wydanie 2. Google Scholar
K[obecki], E[mil]. (1924a), W sprawie stosunku Karaimów do Rządu, organizacji duchownych, władz karaimskich oraz wewnętrznego ustroju gmin karaimskich. – Myśl Karaimska 1 (1), s. 7–8. Google Scholar
Kobecki, Emil (1924b), Kienesa karaimska w Wilnie. – Myśl Karaimska 1 (1), s. 23. Google Scholar
Kobecki, Emil (1925), Z konferencji przedstawicieli organizacyj karaimskich. – Myśl Karaimska 1 (2), s. 33–36. Google Scholar
Maj, Ireneusz Piotr (2007), Działalność Instytutu Wschodniego w Warszawie: 1926–1939. Warszawa: Inst. Studiów Politycznych PAN. Google Scholar
Morawski, Wojciech (1996), Bankowość prywatna w II Rzeczpospolitej. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa. Google Scholar
Peterburgskij Genealogičeskij Portal (2001–2019), Okončivšie kurs Vilenskoj 1-j gimnazii: 1837–1903. online: http://www.petergen.com/history/wil1gim.shtml [dostęp: 10.11.2019]. Google Scholar
Rychlikowa, Irena (1988), Deklasacja szlachty polskiej w Cesarstwie Rosyjskim. Spór o „Pułapkę na szlachtę” Daniela Beauvois. – Przegląd Historyczny: 79 (1), s. 121–147. Google Scholar
Serevrâkov, M. B. (1903), Istoričeskij očerk stoletnego suŝestvovaniâ Vilenskoj 1-oj gimnazii: 1803–1903. Č. 1. Vilna. Online: https://vilnius.penki.lt/1_gim.html [dostęp: 10.11.2019]. Google Scholar
Siedlecki, Stanisłw (1930), Protokuł Walnego Zgromadzenia członkow Instytutu Wschodniego w dniu 26 listopada 1930 r. (44–45). Google Scholar
Sulimowicz-Keruth, Anna (2021), Zewułun z rodu „Widzących”, – Awazymyz: 32 (3–4), s. 16–20, DOI: https://doi.org/10.33229/az.936 Google Scholar
Szapszał, Seraja (1935–1936), Ś.p. hachan Romuald Kobecki: Z powodu 25-lecia jego zgonu. – Myśl Karaimska (11), s. 80–84. Google Scholar
Trambickij, Û. A., Tabel o rangah, online: http://gosudarstvo.voskres.ru/army/range-table.htm [dostęp: 16.11.2019]. Google Scholar
Trawicka, Zofia (1985), Sejmik województwa sandomierskiego w latach 1572–1696, Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego. Google Scholar
Autorzy
Mariola Abkowiczinfo@karaimi.org
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Neofilologii, Instytut Orientalistyki, Zakład Polityki Językowej i Badań nad Mniejszościami Polska
https://orcid.org/0000-0001-6188-5955
Karaimoznawca, pracownik dydaktyczny w Zakładzie Polityki Językowej i Badań nad Mniejszościami Instytutu Orientalistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydawca i redaktor naczelny historyczno-
-społeczno-kulturalnego kwartalnika karaimskiego „Awazymyz”. Redaktor książek i autor artykułów poświęconych tematyce karaimskiej. Wygłasza wykłady i odczyty na tematy karaimoznawcze na spotkaniach popularnych, popularno-naukowych i naukowych w Polsce i za granicą. Jako przedstawicielka społeczności karaimskiej bierze udział w pracach Komisji Wspólnej Mniejszości Narodowych i Rządu. Przewodnicząca
Zarządu Związku Karaimów Polskich i członek Zarządu Fundacji Karaimskie Dziedzictwo.
Adres do korespondencji: mariola.abkowicz@amu.edu.pl
Statystyki
Abstract views: 146PDF downloads: 73
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Almanach karaimski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Almanach karaimski udzielają Związkowi Karaimów Polskich niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych roku w Almanach karaimski pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2018 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Związek Karaimów Polskich zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Wersja papierowa czasopisma jest pierwotna.
Inne teksty tego samego autora
- Mariola Abkowicz, Przemysław Rotengruber, Dylematy integracyjne mniejszości karaimskiej , Almanach Karaimski: Tom 10 (2021)
- Mariola Abkowicz, Działalność organizacyjna Karaimów z pierwszej fali emigracji rosyjskiej w przededniu II wojny światowej na podstawie korespondencji z hachanem Serają Szapszałem , Almanach Karaimski: Tom 3 (2014)
- Mariola Abkowicz, Diariusz trocki jako źródło do badań nad historią samorządu trockiego oraz społeczności karaimskiej w Trokach w latach 1918–1927 , Almanach Karaimski: Tom 6 (2017)
- Mariola Abkowicz, Anna Sulimowicz, Nowe dane o biografii karaimskiego poety Szymona Kobeckiego , Almanach Karaimski: Tom 5 (2016)
- Mariola Abkowicz, Towarzystwo edukacyjne "Limmud Tora" , Almanach Karaimski: Tom 4 (2015)
- Mariola Abkowicz, Lustracje i spisy rewizyjne podatników jako źródło do badań antroponimicznych, demograficznych i genealogicznych społeczności karaimskiej w XVIII i XIX wieku , Almanach Karaimski: Tom 11 (2022)
- Joanna Kulwicka-Kamińska, Galina Miškinienė, Mariola Abkowicz, The Beginnings of Turkology in Eastern Europe and its Importance for Turkic Minorities. Commemorating the 50th Anniversary of Prof. Ananiasz Zajączkowski’s and the 80th anniversary of Leon Kryczyński’s deaths , Almanach Karaimski: Tom 8 (2019)
- Mariola Abkowicz, Karaimi we Wrocławiu , Almanach Karaimski: Tom 1 (2007)
- Mariola Abkowicz, Informacje dla autorów , Almanach Karaimski: Tom 2 (2013)
