Jerzy Jeremiasz Łopatto i jego Notatnik
Abstrakt
Jerzy Jeremiasz Łopatto (1896-1978) był piątym dzieckiem Józefa i Raisy z Juchniewiczów. Ukończył szkołę podchorążych w Odessie, walczył na frontach I wojny światowej, dwa razy ciężko ranny, wraz z bratem Aleksym walczył w pociągu pancernym „Na Moskwu”. Do Wilna wrócił w 1924 r. Ożenił się z Zofią Kobecką w 1926 i założył biuro melioracyjne. W 1934 r. przejechał wraz z żoną i trzema synami do majątku Szyłele w gminie Mejszagoła. Był dobrym gospodarzem, życzliwym sąsiadem, założyli z okolicznymi ziemianami kółko rolnicze. W nocy z 2 na 3 sierpnia 1940 r. przyjechało NKWD i zabrali go do więzienia Łukiszki w Wilnie. Oskarżony za przynależność do polskiej partii OZON (Obóz Zjednoczenia Narodowego), jako ziemianin na 140 ha dostał wyrok 8 lat( isprawitelno=trudowogo lagiera) poprawczego lagru pracy. Wywieziono go do Workuty. Wyszedł z lagru we wrześniu 1941 r. po podpisaniu przez gen. W. Sikorskiego układu z ambasadorem Iwanem Majskim w Londynie o wznowieniu stosunków dyplomatycznych polsko-sowieckich i utworzeniu armii polskiej w ZSRR.( Zwanego potocznie Paktem Sikorski – Majski) Dostał zaświadczenie ważne 3 miesiące, stwierdzające, że jest obywatelem polskim i udaje się do Buzułuku, gdzie zaczynały się formować Polskie Siły Zbrojne gen. W. Andersa. Zaciągnął się jako starszy szeregowy. Po opuszczeniu terytorium sowieckiego 30 marca 1943 r. zaczyna pisać „Notatnik”, nazwany „listy niewysłane” przedstawiając swoje losy dla żony i synów. Ten „Notatnik” ma 154 strony pisane wiecznym piórem Opisuje drogę jaką przebył : więzienie w Wilnie, pracę w lagrze, dojazd do Kołtubianki, a potem przez Guzar w Uzbekistanie, do Pahlevi w Iranie, Irak, Palestynę do Egiptu, skąd został oddelegowany do Anglii. Tam po ukończeniu kursów został przyjęty do Royal Air Force do Dywizjonu Budowy Lotnisk Nr 5029 /P/ w Portreath w Kornwalii i przerzucony do Brytyjskiej Strefy Okupacyjnej w Quakenbrücku. Ostatni zapis ma datę 31.XII 1946. Tam, w maju 1946 r. odszukał go najstarszy syn Emanuel i został wysłany do Florencji. Sierżant Jerzy Łopatto P-707496 pełnił służbę na stanowisku kierownika technicznego w Lotnictwie Polskim pod dowództwem brytyjskim w Anglii od 21 IV 1944 do 12 III 1947 i został zdemobilizowany wskutek przeniesienia go do Polskiego Korpusu Demobilizacyjnego (R.A.F). Nie doczekawszy się na przyjazd Żony i dwóch synów niepełnoletnich Jerzy Lopatto postanowił pojechać do nich do Wrocławia, aby się nimi zaopiekować.
Słowa kluczowe:
Jerzy Łopatto, Lukishki prison, Vilnius, the Vorkutastroj forced labor camp, Koltubianka, the Second Polish Corps, the Royal Air Force, British occupation zone, QuakenbrückBibliografia
Bibliografia
Abkowicz M., Sulimowicz A. (2010), Karaj jołłary - karaimskie drogi. Karaimi w dawnej fotografii, Bitik, Wrocław. Google Scholar
Abrahamowicz-Pilecka, H. (2011a), Niezwykła historia miłosna, „Awazymyz“ (4 (33)), s. 16–17. Google Scholar
Abrahamowicz-Pilecka, H. (2011b), Portret damy, „Awazymyz“ (1 (30)), s. 4–7. Google Scholar
Davatc V. (1921), Na Moskvu, Tipografiâ Akc. O-va I. Rirahovskij, Pariž. Google Scholar
Davies N. (1991), Boże Igrzysko. Historia Polski, Kraków, t. 2. Google Scholar
Jasiewicz K. (1997), Zagłada polskich Kresów. Ziemiaństwo polskie na Kresach Północno-Wschodnich Rzeczypospolitej pod okupacją sowiecką 1939-1941 studium z dziejów zagłady dawnego narodu politycznego, Oficyna Wydawnicza Volumen; Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa. Historia najnowsza. Google Scholar
Kalbarczyk S. (1993-), Wykaz łagrów sowieckich miejsc przymusowej pracy obywateli polskich w latach 1939-1943, Główna Komisja Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa. Google Scholar
Kiersnowski R. (2007), Tam i wtedy. W Podweryszkach, w Wilnie i w puszczy 1939 – 1945, Instytut Historii PAN, Warszawa. Google Scholar
Kotow, P. (2000), Stołypinowski wagon…, „Autograf“ (6), s. 25. Google Scholar
Lazer D. (1994), Frezje, mimoza i róże. Szkice polskie z lat 1933 – 1974, Awiwa Dwir, Tel Awiw. Google Scholar
Lopatto M. (2015), Â ne gost’, ne hozâin – liš imâ, Vodolej, Moskva. Molodaâ Italiâ. Google Scholar
Łopatto E. W. (2001), Byle na Zachód, Nakład autora, Warszawa. Google Scholar
Łopatto, R. (2011), Jak z wilnianina stałem się wrocławianinem, „Awazymyz“ (4 (33)), s. 10–15. Google Scholar
Łopatto, Z. (2008), Samochodem z Wilna do Florencji – lato 1933 r., „Awazymyz“ (1 (18)), s. 5–7. Google Scholar
Maškievič, T. (2010), Dva druga, dva poeta…, „Awazymyz“ (4 (29)), s. 12. Google Scholar
Masłoń, K. (6 VI 1998), Krok po kroku. Rozmowa Krzysztofa Masłonia z Dymitrem Stołypinem, „Rzeczpospolita“, 6 VI 1998, s. 13–14, dostępny na: http://archiwum.rp.pl/artykul/178240-Krok-po-kroku.html (otwarty 11 listopada 2015 r.). Google Scholar
Skarga B. (2008), Po wyzwoleniu (1944 – 1956), Znak, Kraków. Google Scholar
Sulkiewicz K., Bartkowiak-Drobek I. (1995), Tułacze dzieci. Exiled children, Muza, Warszawa. Google Scholar
Topolski J. (1995), Historia Polski od czasów najdawniejszych do 1990 roku, Kopia, Warszawa. Google Scholar
Zajączkowska-Abrahamowicz, M. (2011), Vita brevis, „Awazymyz“ (1 (30)), s. 8. Google Scholar
Zajączkowska-Łopatto, M.-E. (2011), Droga Jerzego Łopatto, „Awazymyz“ (4 (33)), s. 4–9. Google Scholar
Zajączkowska-Łopatto, M.-E. (2015), Poświęcenie i ofiara. Mecenas Izaak Zajączkowski, „Awazymyz“ (1 (46)), s. 4–8. Google Scholar
Autorzy
Maria Emilia Zajączkowska-Łopattomila.lopatto@gmail.com
Związek Karaimów Polskich Polska
Turkolog, dokumentalistka, archiwistka. Od kilkunastu lat zajmuje się opisywaniem historii rodzin karaimskich Wileńszczyzny. Opracowuje biografie karaimskie na podstawie źródeł archiwalnych oraz własnych zbiorów korespondencji. Publikuje w wydawnictwach Związku Karaimów Polskich.
Statystyki
Abstract views: 109PDF downloads: 96
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Almanach karaimski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Almanach karaimski udzielają Związkowi Karaimów Polskich niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych roku w Almanach karaimski pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2018 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Związek Karaimów Polskich zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Wersja papierowa czasopisma jest pierwotna.
Inne teksty tego samego autora
- Maria Emilia Zajączkowska-Łopatto, Ananiasz Zajączkowski – orientalistyka przede wszystkim , Almanach Karaimski: Tom 3 (2014)
- Maria Emilia Zajączkowska-Łopatto, Listy Włodzimierza Zajączkowskiego do Hadży Seraji Szapszała , Almanach Karaimski: Tom 5 (2016)
- Maria Emilia Zajączkowska-Łopatto, Listy Włodzimierza Zajączkowskiego do profesora Tadeusza Kowalskiego , Almanach Karaimski: Tom 7 (2018)
- Maria Emilia Zajączkowska-Łopatto, Listy Ananiasza Zajączkowskiego do Jego Ekscelencji Hadży Seraji Chana Szapszała , Almanach Karaimski: Tom 2 (2013)
