From the private archive of Aleksander Mardkowicz: letters from Panevėžys
Anna Sulimowicz-Keruth
anna.sulimowicz@uw.edu.plUniwersytet Warszawski, Wydział Orientalistyczny, Zakład Turkologii i Ludów Azji Środkowej (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-4560-8936
Abstract
The paper presents the content of 18 letters written between 1933 and 1939 by four Karaites of Panevėžys to well-known social activist, writer and publisher Aleksander Mardkowicz of Łuck. The epistles provide us with unique information on the contacts between Karaites of Poland and those living in the Republic of Lithuania in the period when there was no diplomatic relations and mail exchange between these two countries. They shed light on some unknown aspects of those contacts, and also on personal relations within the Panevėžys community, literary ambitions of its members, cooperation in publishing the “Onarmach” periodical etc. Five of these letters are written in Karaim which makes them a valuable example of the Northern Lithuanian variety of this language.
Keywords:
Aleksander Mardkowicz, Rapolas Grigulevičius, Jokūbas Maleckas, Mihail Tinfovičius, Karaites of Panevėžys, Karaites of RigaReferences
References
Rękopisy Google Scholar
Kolekcja J. Sulimowicza, Warszawa: Google Scholar
JSul.VI.12/AMar.5.01.06 listy Michała Tynfowicza. Google Scholar
JSul.VI.12/AMar.06 list I. Beima. Google Scholar
JSul.VI.12/AMar.8.01.05 listy Rafała Grygulewicza, syna Samuela. Google Scholar
JSul.VI.12/AMar.7.01.03 listy Rafała Grygulewicza, syna Johoszui. Google Scholar
JSul.VI.12/AMar.9.01.04 listy Jakowa Maleckiego. Google Scholar
AGKŁ VII.14 Rewizska Skazka, Łuck 1834 Google Scholar
Litewskie Państwowe Archiwum Historyczne (Lietuvos valstybės istorijos archyvas), Wilno Google Scholar
LPAH F. 515 ap. 15, b. 204 Rewizska Skazka, Troki 1811 Google Scholar
LPAH F. 1818 ap. 1, b. 3 Zapisy metrykalne kienesy karaimskiej w Poniewieżu, 1923–1937. Google Scholar
Biblioteka Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk Google Scholar
(Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka), Wilno. Google Scholar
BWLAN, F.143–468, k. 8ro–vo list A. Mardkowicza do S. Szapszała z 10 listopada 1935 r. Google Scholar
Źródła drukowane Google Scholar
Čyharuvču [M. Tinfavičius], Ochuvčularha, „Onarmach” 1934, nr 1, s. 1–2. Google Scholar
Janhy hanhala da šarajat, „Onarmach” 1938, nr 2, s. 25–26. Google Scholar
Jyrlar, „Onarmach” 1938, nr 2, s. 34–35. Google Scholar
Listy Ananiasza Zajączkowskiego do Seraji Szapszała i Aleksandra Mardkowicza, „Almanach Karaimski” 2013, t. 2, s. 61–187, DOI: https://doi.org/10.33229/ak.2013.02.01. Google Scholar
Malecki, Jaakow, Jazdahy kiečiadia, „Karaj Awazy” 1938, z. 11, s. 4. Google Scholar
[Mardkowicz, Aleksander], Acyk bitik Karaj dzymatłarha, „Karaj Awazy” 1932, z. 1 (3), s. 24. Google Scholar
[Mardkowicz, Aleksander], Onuncu atłam, „Karaj Awazy” 1936, z. 10, s. 1–3. Google Scholar
Puszkin, Aleksander, Bajka o popie i jego parobku Jołopie, przeł. J. Tuwim, [w:]. Tuwim, Julian, Dzieła, t. 4, Warszawa 1959, s. 535–540. Google Scholar
Szyszman, Abraham, Osadnictwo karaimskie na Ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego, Wilno 1936. Google Scholar
Üvriatiuv ekspedicijasy Italjanlarnyn, „Onarmach” 1938, nr 2, s. 22–24. Google Scholar
Z życia Karaimów w Polsce, „Myśl Karaimska” 1936, z. 11 (1935–1936), s. 115. Google Scholar
Opracowania Google Scholar
Aleksandrova, Ûliâ, Delo Majkapara: žizn’ i smert’ tabačnogo koroljâ, 4.06.2021, http://www.freecity.lv/zhzl/72454/ [dostęp 31.12.21]. Google Scholar
Dimenštejn, Il’â, Neizvestnoe o Rige: po sledam vostočnyh kafe, 6.06.2019, https://press.lv/post/neizvestnoe-o-rige-po-sledam-vostochnyh-kafe [dostęp 31.12.21]; Google Scholar
Gąsiorowski, Stefan, Odkrywanie karaimskich pieśni: Karaimska Środa literacka w Wilnie w 1932 r., „Prace Historyczne” 2019, nr 146 (4), s. 809–835. Google Scholar
Gąsiorowski, Stefan, The Karaims in Latvia Through the End of World War II: Status and Research Perspectives, „Acta Turcica”, Özel Sayı „Polonya ve Türk Dünyası Sempozyumu Bildirileri (13–14 Mayıs 2019, Krakow)”, Kasım 2019. https://actaturcica.files.wordpress.com/2019/11/iii-01–158–168.pdf [dostęp: 8.11.2021]. Google Scholar
Izidorius Kisinas, [w:] Visuotinė lietuvių enciklopedija, 2016, https://www.vle.lt/straipsnis/izidorius-kisinas/ [dostęp: 10.09.2021]. Google Scholar
Kizilov, Mikhail, The Sons of Scripture: The Karaites in Poland and Lithuania in the Twentieth Century, Warsaw-Berlin 2015, https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9783110425260/html [dostęp: 21.11.2021]. Google Scholar
List of Riga ghetto imprisoners (source: house registers of Riga ghetto; lists were made by Tamara Zitcere), http://www.rgm.lv/wp-content/uploads/2011/10/Rigas-geto-maju-gramatas.pdf [dostęp 21.11.2021]. Google Scholar
Mihails Maikapars, strona Time Note, https://timenote.info/en/person/view?id=7068105 [dostęp 31.12.21]. Google Scholar
Pawelec, Mariusz, Aleksander Mardkowicz jako kolekcjoner i popularyzator folkloru karaimskiego, „Almanach Karaimski” 2019, t. 8, 157–174, DOI: https://doi.org/10.33229/ak.2019.8.4. Google Scholar
Prohorov, D. A., Krymskie karaimy v sostave Vooružënnyh sil Ûga Rossii (1918–1920), „Vestnik Kemerovskogo gosudarstvennogo universiteta” 2015, t. 6, nr 2 (62), s. 288–294. Google Scholar
Ščerbinskis, Valters, Przedstawiciele narodów muzułmańskich oraz Karaimi na Łotwie od końca XIX wieku do czasów obecnych, [w:] K. Jasiewicz (red.), Europa nieprowincjonalna. Przemiany na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej (Białoruś, Litwa, Łotwa, Ukraina, wschodnie pogranicze III Rzeczypospolitej Polskiej) w latach 1772–1999, Warszawa 1999, s. 299–309. Google Scholar
Sulimowicz, Anna. Listy do Łucka: Aleksander Mardkowicz jako adresat korespondencji Ananiasza Zajączkowskiego, „Almanach Karaimski” 2013, t. 2, s. 37–60, DOI: https://doi.org/10.33229/ak.2013.2.03. Google Scholar
Sulimowicz-Keruth, Anna, Rękopis z archiwum Aleksandra Mardkowicza zawierający przysłowia i maksymy w północnozachodnim dialekcie języka karaimskiego, „Almanach Karaimski” 2019, t. 8, s. 175–201, DOI: https://doi.org/10.33229/ak.2019.8.5. Google Scholar
Sulimowicz-Keruth, Anna, Preserving a cultural heritage: Karaim proverbs documented by Rapolas Grigulevičius of Panevėžys, – G. Miškinienė, T. Girniuvienė (ed.), Lietuvos ir Turkijos istorinės, kultūrinės ir literatūrinės sąsajos. Totorių ir karaimų įnašas / Lithuania and Turkey: Historical, Cultural and Literary Connections. Contributions of Tatars and Karaims / Litvanya ve Türkiye: Tarihî, Edebî ve Kültürel İlişkiler. Tatar ve Karay Türklerinin Katkıları, Vilnius 2021, s. 291–304. Google Scholar
Sulimowicz-Keruth, Anna, Karaimskie przysłowia z Poniewieża, „Awazymyz” 2019, 1–2 (62–63), s. 19–20, DOI: https://doi.org/10.33229/az.860. Google Scholar
Zajączkowski, Włodzimierz, Karaimskij poet Mihail Tinfowič (1935–1936) i ego tvorčestvo, „Rocznik Orientalistyczny” 1982, t. 62, z. 2, s. 35–64. Google Scholar
Zajączkowski, Ananjasz, [rec.], J. Malecki – Jok. Maleckas [verte]; Krylovas-Puškinas-Lermontovas. Rinktiniai Raštai Karaimu kalboje – Ištyrhan Tiuziuvliar kiočiudiu. Paneveźys-Lietuva 1938. 16o str. 30 + 1 nl., „Myśl Karaimska” 1937–1938, 12 (12), s. 131–132. Google Scholar
Zudusī Latvija senos zīmejumos, atklātnēs un fotogrāfijās no 19.gs beigām līdz mūsdienām [Łotwa, która odeszła, na starych rysunkach, pocztówkach i fotografiach od końca XIX wieku do współczesności]. Latvijas Nacionālā Bibliotēka http://www.zudusilatvija.lv [dostęp 21.11.21]. Google Scholar
Publikacje wzmiankowane w korespondencji do A. Mardkowicza Google Scholar
Firkowicz, Abraham, ’Aḇne Zikkaron: ham-meʾasep̄rešimot ham-maṣewot ʻal qiḇre bene Yisraʾel be-ḥaṣi ha-’i Qrim, Vilna 1872. Google Scholar
Karaimy: (vyderžki iż knigi „Universal’noe opisanie Kryma” 1875 g.), „Karaimskaja Žizn’” 1912, nr 8–9, s. 75–81. Google Scholar
Karaj sez-bitigi. Słownik karaimski. Karaimisches Wörterbuch, Łuck 1935. Google Scholar
Kokenaj, B. [Boris], Bir-niecia biergianlar karaj sioz-bitiktian, „Onarmach” 1939, z. 3, s. 25–31. Google Scholar
Kondaraki, Vasilij, Universal’noe opisanie Kryma, St. Petersburg 1875. Google Scholar
Kowalski, Tadeusz, Karaimische Texte im Dialekt von Troki. Teksty karaimskie w narzeczu trockiem, Prace Komisji Orjentalistycznej Polskiej Akademji Umiejętności 11, Kraków 1929. Google Scholar
Levi-Babovič, T. S. [Lewi-Babowicz, Towija Simowicz], Istorijasy Karajlarnyn Litva da Leh bijlikliarnin sormachlarda da karuvlarda, „Onarmach” 1938, z. 2, s. 6–14. Google Scholar
Malecki, Jaakow, Bazłyk jerde, „Karaj Awazy” 1936, nr 9, s. 7–12. Google Scholar
[Malecki, Jakow], Pop da iszczisi Bałda: Rus-tildian kioczirdi Jaakow Malecki, „Karaj Awazy” 1936, nr 10, s. 9–10. Google Scholar
[Malecki, Jakow], Krylovas-Puškinas-Lermontovas: Rinktiniai Raštai Karaimų Kalboje. Iš rusų kalbos verte Jok. Maleckas – Ištyrhan tiuziuvliar kiociurdiu orus-tildian Jakov Malecki, Panevežys –Lietuva 1938. Google Scholar
Maleckas, Jokubas [Malecki, Jakow], Muzhul jovėl, „Onarmach” 1938, nr 3, s. 15–24. Google Scholar
Mardkowicz, Aleksander Synowie Zakonu. Kilka słów o Karaimach, Łuck 1930. Google Scholar
Mardkowicz, Aleksander, O Iljaszu Karaimowiczu, zwierzchniku wojsk zaporoskich, Łuck 1931. Google Scholar
Mardkowicz, Aleksander, Ogniska karaimskie (Łuck, Halicz, Wilno, Troki), Łuck 1932. Google Scholar
Mardkowicz, Aleksander, Aj jaryhynda, Łuck 1933. Google Scholar
Mardkowicz, Aleksander, Aziz tas, Łuck 1934. Google Scholar
Mardkovič, Aleksandr [Mardkowicz, Aleksander], Įstatymo sūnūs. Įžangos žodis, „Onarmach” 1934, nr 1, s. 8–16. Google Scholar
Mardkowicz-Kokizow, Aleksander, Janhy jirłar, Łuck 1937. Google Scholar
Mardkowicz (Kokizow), Aleksander, Tozdurhan Birtik (Bary icin – dert surada), Łuck 1939. Google Scholar
Słownictwo karaimskie. Karaimsko-polsko-niemiecki słownik, Łuck 1933. Google Scholar
Szełumiel Łopatto da anyn jirłary, „Karaj Awazy” 1934, nr 2, s. 1–4. Google Scholar
Zajączkowski, Ananjasz, Krótki wykład gramatyki języka zachodnio-karaimskiego (narzecze łucko–halickie), wyd. Aleksander Mardkowicz, Łuck 1931. Google Scholar
Zajączkowski, Ananjasz, Sufiksy imienne i czasownikowe w języku zachodnio-karaimskim (przyczynek do morfologji języków tureckich). Les suffixes nominaux et verbaux dans la langue des Karaïms occidentaux (contribution à la morphologie des langues turques). [= Prace Komisji Orjentalistycznej Polskiej Akademji Umiejętności 15]. Kraków 1932. Google Scholar
Zajączkowski, Ananjasz, Przekłady Trenów Jeremiasza w narzeczu trocko-karaimskiem, „Rocznik Orientalistyczny” 1934, t. 8, s. 181–192. Google Scholar
Zajączkowski, Ananjasz, Elementy tureckie na ziemiach polskich, „Rocznik Tatarski”, t. 2, Zamość 1935, s. 199–228. Google Scholar
Zajączkowski, Ananjasz, Przekłady trenów Jeremiasza w narzeczu trocko-karaimskim, „Rocznik Orientalistyczny” 1936, t. 10, s. 158–178. Google Scholar
Zajączkowski, Ananjasz, Z dziejów literatury wróżbiarskiej („Objaśnienia drgań” części ciała i „Księga losów”), „Myśl Karaimska” 1936, t. XI, s. 24–39. Google Scholar
Zajončkovski, A. [Zajączkowski, Ananiasz], Karaj tili, „Onarmach” 1938, z. 2, s. 3–5; „Onarmach” 1939, z. 3, s. 2–3. [Przekład części wstępnej na język polski: Karaj tili, przeł. A. Sulimowicz-Keruth, „Awazymyz” 2021, nr 1–2 (70–71), s. 21, DOI: https://doi.org/10.33229/az.925]. Google Scholar
Zemerłer (Karaj sezinde). Jarykka cyhardy Aleksander Mardkowicz – Pieśni religijne Karaimów (w języku karaimskim), wyd. Aleksander Mardkowicz, Łuck 1930. Google Scholar
Authors
Anna Sulimowicz-Keruthanna.sulimowicz@uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski, Wydział Orientalistyczny, Zakład Turkologii i Ludów Azji Środkowej Poland
https://orcid.org/0000-0003-4560-8936
An assistant professor (Pol. adiunkt) in the Department of Turkish Studies and Inner Asian Peoples of the Faculty of Oriental Studies at the University of Warsaw. She studied Turkish philology at the University of Warsaw and holds a ThD degree in Jewish Studies (Charles University 2018). She is the secretary of the Polish Karaims Association and editorial board member of the journal Almanach Karaimski. Her research interests focus on the history of Lutsk Karaims. In 2012–2016 she participated in a project entitled A catalogue of Karaim manuscripts and old prints in Polish collections financed by National Science Centre of Poland. Currently she is a member of the research team of the European Research Council (ERC) project entitled (Re)constructing a Bible. A new approach to unedited Biblical manuscripts as sources for the early history of the Karaim language conducted by Michał Németh, PhD at the Jagiellonian University. Translator of Karaim and Turkish literature - she translated into Polish five novels of the Turkish Nobel Prize holder Orhan Pamuk.
Statistics
Abstract views: 150PDF downloads: 95
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Karaim Almanac are required to complete, sign and return to the Editorial team’s office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of the texts published in Karaim Almanac grant Polish Karaim Association a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works that have been published in Karaim Almanac since 2018, under the following conditions:
▪ attribution – obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work) and the license itself.
▪ no derivatives – the work must be preserved in its original form. Without the author's consent, it is not possible to distribute the modified work in the form of translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2018.
Miscellaneous
Polish Karaim Association retains the property right as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).
Privacy statement
The names and email addresses published on this journal site will be used exclusively for the purposes declared by this journal and cannot be used for any other purpose or by any other party.
Most read articles by the same author(s)
- Anna Sulimowicz-Keruth, Dokument z 1824 roku z archiwum gminy karaimskiej w Łucku , Karaim Almanac: Vol. 9 (2020)
- Anna Sulimowicz-Keruth, A handwritten collection of Karaim proverbs and adages in north-western Karaim found in the archive of Aleksander Mardkowicz , Karaim Almanac: Vol. 8 (2019)
- Anna Sulimowicz-Keruth, Karaims in Arkadiy Tretyakov’s Kupcy goroda Kieva , Karaim Almanac: Vol. 7 (2018)
- Anna Sulimowicz-Keruth, From Aleksander Mardkowicz's archive: the letters of Zarach Zarachowicz , Karaim Almanac: Vol. 11 (2022)