1. Strona domowa
  2. Archiwum
  3. Tom 11 (2022)
  4. Materiały źródłowe

Z archiwum Aleksandra Mardkowicza: listy Zaracha Zarachowicza

Anna Sulimowicz-Keruth

anna.sulimowicz@uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski, Wydział Orientalistyczny, Zakład Turkologii i Ludów Azji Środkowej (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-4560-8936


Abstrakt

Publikacja przedstawia w oryginale i w przekładzie na język polski treść 13 listów napisanych w latach 1933–1937 przez Zaracha Zarachowicza z Halicza do znanego działacza społecznego, pisarza i wydawcy, Aleksandra Mardkowicza z Łucka. Korespondencja ta rzuca światło na osobiste kontakty działaczy z Łucka i Halicza, dostarczając także informacji, aczkolwiek w ograniczonym zakresie, o ich poglądach na temat tożsamości Karaimów i zachowania języka karaimskiego. Napisane w całości w dialekcie południowo-zachodnim języka karaimskiego, listy stanowią także interesujące źródło materiału językowego. We wstępie przedstawiona została postać Zarachowicza, jego publikacje, a także dodatkowe informacje o nieznanym dotąd pochodzeniu jego rodziny, o którym wspomina w jednym z listów.


Słowa kluczowe:

Aleksander Mardkowicz, Zarach Zarachowicz, Karaimi w Łucku, Karaimi w Haliczu, Karaimi polsko-litewscy, język karaimski

Bibliografia

Bibliografia Google Scholar

Wykaz skrótów stosowanych w przypisach Google Scholar

AK „Almanach Karaimski” Google Scholar

KA „Karaj Awazy” Google Scholar

KBS Aleksander Mardkowicz, Karaj Sez Bitigi. Słownik karaimski. Karaimisches Wörterbuch, Łuck 1935. Google Scholar

KRPS Baskakov, N.A., Zajončkovskij, A., Šapšal, S.M. [red.], Karaimsko-russko-pol’skij slovar’, Moskva 1974. Google Scholar

MK „Myśl Karaimska” Google Scholar

Źródła Google Scholar

Materiały archiwalne Google Scholar

Biblioteka im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk, Wilno Google Scholar

BWLAN F143–1005 fol. 8ro List R. Abkowicza do S. Szapszała z 23 czerwca Google Scholar

r. Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, Warszawa Google Scholar

AAN 1461 s. 236–238, Protokół konferencji z 30 XI 1924. Google Scholar

AAN 1461 s. 189–204 Statut Karaimskiej Gminy Wyznaniowej w Haliczu. Google Scholar

Kolekcja Józefa Sulimowicza, Warszawa Google Scholar

JSul.VI.08.24 Archiwum Koła Pań Karaimskich w Haliczu: Plan badania kultury karaimskiej ze stanowiska etnografji. Google Scholar

JSul.VI.08.28 Archiwum Koła Pań Karaimskich w Haliczu: kopia Ḥaluḳat ha-Ḳara’im ṿe-ha-Rabanim. Google Scholar

JSul.VI.12/AMar.10.01–13 Archiwum Aleksandra Mardkowicza: listy Zaracha Zarachowicza. Google Scholar

Materiały drukowane Google Scholar

Al. Mar. [Mardkowicz, Aleksander], Sahyncyna babinecnin, KA 1933, z. 6, s. 1–10. Google Scholar

Halicz, MK 1924, rok 1, zeszyt 1, s. 34. Google Scholar

Jellinek, Adolf, Abraham Firkowitsch, das religiöse Oberhaupt der Karäer: ein Gedenkblatt, Wien 1875 Google Scholar

Konferencja w Haliczu, MK 1929, tom 2, zeszyt 1, s. 48. Google Scholar

Mardkowicz, Aleksander, Aj jaryhynda, Łuck 1933. Google Scholar

Mardkowicz, Aleksander, Janhy jirłar, Łuck 1937. Google Scholar

[Mardkowicz, Aleksander], Taw Garizim, KA 1935, z. 8, s. 9–13. Google Scholar

[Mardkowicz, Aleksander], Uruw adłary Karajłarnyn, KA 1934, z. 7, s. 21–24. Google Scholar

Ribbiłer, kajsyłar hazzanłyk ettiłer Łuckada basłap burunhu jarymyndan XIX izjiłnyn, KA 1932, z. 3 (5), s. 16. Google Scholar

Wycieczka z Halicza, MK 1934, z. 10 (1932–1944), s. 121. Google Scholar

Zarahowicz, Zarach, Kilka uwag o naszych zadaniach w chwili obecnej, MK 1924, z. 1, s. 5–6. Google Scholar

Zarachowicz, Zarach, Listy z Halicza, MK 1924, z. 1, s. 26–30. Google Scholar

Zarachowicz, Zarach, Ze statystyki Karaimów w Haliczu, MK 1924, z. 1, s. 32–33. Google Scholar

Zarachowicz, Zarach, Josef Mordkowicz (1802–1884) (W 40-tą rocznicę zgonu), MK 1925, z. 2, s. 20–23. Google Scholar

Zarachowicz, Zarach, Dziesięciolecie kapłaństwa Ułłu hazzana Szemai Firkowicza, MK 1931 T. 2, z. 3–4 (1930–1931), s. 77–81. Google Scholar

Zarachowicz, Zarach, Łuwachy ḥazzanłarnyn Halicte, KA 1935, z. 8, s. 23. Google Scholar

Zarachowicz, Zarach, Uruwu jaryk ełtiwciłernin, KA 1936, z. 9, s. 2–6. Google Scholar

Zarachowicz, Zarach, Jały ułus-iścinin, KA 1936, z. 11, s. 22–28. Google Scholar

Zarachowicz, Zarach, Budowa domu karaimskiego, MK 1936, R. 11, z. 11 (1935–1936), s. 118; Google Scholar

Zarachowicz, Zarach, Koło Pań Karaimskich, MK 1936, R. 11, z. 11 (1935–1936), s. 119. Google Scholar

Zarachowicz, Zarach, Konakłyhy Hadży-Babanyn Halicte, KA 1938, z. 12, s. 6–8. Google Scholar

Zarachowicz, Zarach ben Moses [wyd.], Ic kyna, KA 1936, z. 10, s. 3–4. Google Scholar

Zarahovič”, Zarah”, O karaimah” goroda Galiča. „Izvestiâ Tavričeskago i Odesskago Karaimskago Duchovnago Prawleniâ” 1917, z. 4, s. 19–22. Google Scholar

Z.Z. [Zarachowicz, Zarach], Nauczanie religii karaimskiej, MK 1925, z. 2, s. 41–42. Google Scholar

Z.Z. [Zarachowicz, Zarach], Restauracja kienesy, MK 1925, z. 2, s. 42. Google Scholar

Z.Z. [Zarachowicz, Zarach], Otwarcie szkoły parafialnej, MK 1926, z. 3, s. 26. Google Scholar

Z.Z. [Zarachowicz, Zarach], Organizacja gminy, MK 1926, z. 3, s. 26. Google Scholar

Z.Z. [Zarachowicz, Zarach], Restauracja kienesy, MK 1926, z. 3, s. s. 27. Google Scholar

Z.Z. [Zarachowicz, Zarach], Nowi abiturjenci, MK 1926, z. 3, s. s. 27. Google Scholar

Zemerłer (Karaj Sezinde). Jarykka cyhardy Aleksander Mardkowicz. Łuckada 1930 / Pieśni religijne karaimów (w języku karaimskim). Wydał Aleksander Mardkowicz, Łuck 1930. Google Scholar

Źródła sekundarne Google Scholar

Baskakov, N.A., Zajončkovskij, A., Šapšal, S.M. [red.], Karaimsko-russko-pol’skij slovar’, Moskva 1974. Google Scholar

Mardkowicz, Aleksander, Karaj Sez Bitigi. Słownik karaimski. Karaimisches Wörterbuch, Łuck 1935. Google Scholar

Opracowania Google Scholar

Abrahamowicz, Zygmunt, Dzieje Karaimów w Haliczu, „Przegląd Orientalistyczny”, 2001, nr 1–2 (196–197), s. 3–16. Google Scholar

Bałaban, Majer, Rabin Dr. Samuel Poznański 1864–1921: Szkic biograficzny, Warszawa: nakład M. J. Freida 1922. Google Scholar

Cahn, Zwi, The Rise of the Karaite Sect. A New Light on the Halakah and Origin of the Karaites, New York 1937. Google Scholar

Gąsiorowski, Stefan, Zarach Zarachowicz i jego wyniesienie na urząd hazzana w Haliczu w 1929 r. Przyczynek do dziejów liturgii karaimskiej. „Kwartalnik Historii Żydów” 2012, nr 4 (244), s. 573–581. Google Scholar

Gini, Corrado. I Caraimi di Polonia e Lituania, „Genus” 1936, t. 2, s. 1–56. Google Scholar

Gini, Corrado, Inchiesta demografico-antropologico-sanitaria sui Caraimi di Polonia e Lituania, „Genus” 1937, t. 2, s. 236–237 Google Scholar

Kowalski, Tadeusz. Karaimische Texte im Dialekt von Troki. (= Prace Komisji Orjentalistycznej Polskiej Akademji Umiejętności 11). Kraków 1929 Google Scholar

Mann, Jacob, Texts and Studies in Jewish History and Literature. Vol. 2: Karaitica. Philadelphia: Hebrew Press of the Jewish Publication Society of America, 1935 (II wydanie New York: Ktav Publishing House 1972). Google Scholar

Pawelec, Mariusz [rec.], Stefan Gąsiorowski, Zarach Zarachowicz i jego wyniesienie na urząd hazzana w Haliczu w 1929 r. Przyczynek do dziejów liturgii karaimskiej. „Kwartalnik Historii Żydów”, nr 4 (244) 2012, s. 573–581, „Almanach Karaimski” 2015, T. 4, s. 269–273. https://doi.org/10.33229/ak.2015.04.15. Google Scholar

Pawelec, Mariusz, Aleksander Mardkowicz jako kolekcjoner i popularyzator folkloru karaimskiego, „Almanach Karaimski” 2019, T. 8, s. 157–174. https://doi.org/10.33229/ak.2019.8.4. Google Scholar

Shabarovskyi, Volodymyr, On the Lutsk period in the biography of Abraham Firkowicz, „Karaite Archives” 2015, T. 3, s. 119–132. Google Scholar

Shapira, Dan, Osef ḥadash bi-mekhon Ben-Tsvi shel mismakhim Ḳara’iyim mi-mizraḥ Eropah [Nowa kolekcja dokumentów karaimskich z Europy Wschodniej w Instytucie Ben-Cwiego], „Peʿamim” 2002, 90, s. 155–172. Google Scholar

Spiss, Anna, Aleksander Paweł Jaworczak (1908–1993), [w:] Spiss, Anna, Święch, Jan [red.], Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, T. 4, Wrocław 2014, s. 75–82. Google Scholar

Sulimowicz Anna, Aleksander Mardkowicz — działacz społeczny, pisarz i wydawca, „Awazymyz” 1999, nr 2 (3), s. 3–4. https://doi.org/10.33229/az.36. Google Scholar

Sulimowicz Anna, Język karaimski. Starania o jego zachowanie, Nauczanie języków mniejszości narodowych i etnicznych, „Języki Obce w Szkole” 2001, z. 6, s. 37–44. Google Scholar

Sulimowicz Anna, Listy do Łucka. Aleksander Mardkowicz jako adresat korespondencji Ananiasza Zajączkowskiego, „Almanach Karaimski” 2014, T. 2, s. 36–62. https://doi.org/10.33229/ak.2013.2.03. Google Scholar

Sulimowicz, Anna, Działalność społeczna i edukacyjna Koła Pań Karaimskich w Haliczu, „Almanach Karaimski” 2015, T. 4, s. 79–100. https://doi.org/10.33229/ak.2015.04.06. Google Scholar

Sulimowicz, Anna, Inner Hierarchy in the Halicz Karaite Community. Based on a Document from the 1830s, „Karaite Archives” 2016, T. 4, s. 129–152. Google Scholar

Sulimowicz-Keruth, Anna, Z archiwum Aleksandra Mardkowicza: listy z Poniewieża, „Almanach Karaimski” 2021, T. 10, s. 89–205. https://doi.org/10.33229/ak.2021.10.6. Google Scholar

Zajączkowski, Ananiasz, Karaimi na Wołyniu (pochodzenie i dzieje), „Rocznik Wołyński” T. 3, Równe 1933, s. 149–191. Google Scholar

Zajączkowski, Włodzimierz, Mardkowicz (Mardkowicz Kokizow) Aleksander, krypt. Al-Mar (1875–1944), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 19, Wrocław, Warszawa, Kraków 1974, s. 617–618. Google Scholar

Walfisch, Barry Dow, Kizilov, Mikhail, Bibliographia Karaitica: An Annotaded Bibliography of Karaites and Karaism, (=Études sur le judaïsme médiéval, 43), Leiden-Boston: Brill 2011. https://doi.org/10.33229/ak.2021.10.6. Google Scholar

Wojnicz, Adam, Z dziejów parafii łuckiej, „Życie Wołynia” 1925, nr 45 (92), s. 10–11.‌ Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-12-30

Cited By / Share

Sulimowicz-Keruth, A. (2022). Z archiwum Aleksandra Mardkowicza: listy Zaracha Zarachowicza. Almanach Karaimski, 11, 109–197. https://doi.org/10.33229/ak.2022.11.2

Autorzy

Anna Sulimowicz-Keruth 
anna.sulimowicz@uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski, Wydział Orientalistyczny, Zakład Turkologii i Ludów Azji Środkowej Polska
https://orcid.org/0000-0003-4560-8936

Doktor nauk teologicznych, adiunkt w Zakładzie Turkologii i Ludów Azji Środkowej Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz adiunkt Instytucie Językoznawstwa i Przekładoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Pełni funkcję sekretarza Związku Karaimów Polskich w RP i członka zarządu Fundacji Karaimskie Dziedzictwo, jest członkiem kolegiów redakcyjnych czasopism „Awazymyz” i „Almanach Karaimski”. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół zagadnień dotyczących dziejów i kultury Karaimów, ze szczególnym uwzględnieniem karaimskich społeczności Łucka i Halicza. Jest autorką licznych publikacji z tego zakresu, a także przekładów z literatury karaimskiej. W ramach działalności dydaktycznej prowadzi zajęcia ze współczesnego języka tureckiego i klasycznej literatury tureckiej. Zajmuje się również działalnością translatorską – przełożyła na język polski m.in. powieści laureata literackiej nagrody Nobla, Orhana Pamuka.



Statystyki

Abstract views: 86
PDF downloads: 55


Licencja

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Almanach karaimski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Almanach karaimski udzielają Związkowi Karaimów Polskich niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych roku w Almanach karaimski pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2018 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Związek Karaimów Polskich zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Wersja papierowa czasopisma jest pierwotna.








Deklaracja dostępności