‘Rozum’ w przysłowiach karaimskich ze zbioru W.I. Fiłonienki Аталар созы przepisanego przez Josifa Kefelego
Kamila Barbara Stanek
k.stanek@uw.edu.plUniwersytet Warszawski, Wydział Orientalistyczny, Zakład Turkologii i Ludów Azji Środkowej (Polska)
Abstrakt
Podstawą niniejszej pracy są przysłowia ze zbiorku przysłów karaimskich Wiktora I. Fiłonienki, którego odręczna kopia sporządzona została przez Josifa Kefelego. Rękopis znajduje się w kolekcji Józefa Sulimowicza, na prośbę którego został sporządzony. Z zawierającego 150 przysłów zbiorku wybrano dziesięć dotyczących postrzegania rozumu. Ponieważ ani autor, ani kopista na ogół nie opatrywali przysłów komentarzami odnoszącymi się do kontekstu użycia, podczas analizy posiłkowano się objaśnieniami zawartymi w innych zbiorach przysłów karaimskich oraz przysłowiami posiadającymi podobne znaczenie, a występującymi we współczesnym języku tureckim. Większość z analizowanych przysłów wskazuje na wagę, jaką Karaimi przywiązywali do postępowania opierającego się na logicznym myśleniu. Przestrzega się w nich przed kontaktami z osobami głupimi i szalonymi. Wyjątek stanowi przysłowie głoszące, że tylko od szaleńców (głupców, naiwnych) i dzieci) można się dowiedzieć prawdy. W innym mamy do czynienia z przeświadczeniem, że większy niż rozum wpływ na ludzkie życie ma uśmiech losu (łut szczęścia).
Słowa kluczowe:
Karaims, Karaims proverbs, Crimean Karaim literature, Crimean Karaim folklorBibliografia
Bibliografia
Kart da kartajmachan sezłer, „Karaj Awazy” 1935, z. 8, s. 2–7; w: http://www.jazyszlar.karaimi.org/index.php?m=7&p=944 [13.11.2015] Google Scholar
Ata sezłeri Kyrymły Karajłarnyn: Ystyrdy B. Kokenaj, „Karaj Awazy” 1935, z. 8, s. 19–22; w: http://www.jazyszlar.karaimi.org/index.php?m=7&p=951 [01.10.2016]. Google Scholar
Mardkowicz A., Karaim. Jego życie i zwyczaje w przysłowiach ludowych, Łuck 1935. Google Scholar
Mardkowicz A., Okruchy ze stołu ojców: (Garść przysłów karaimskich) „Myśl Karaimska” 1937–1938, T. 12, z. 12, s. 105–108; w: http://www.jazyszlar.karaimi.org/index.php?m=7&p=346 [13.11.2015]. Google Scholar
Stanek K. B., WODA w językach słowiańskich i tureckich – na przykładzie przysłów języków słowackiego i polskiego oraz tureckiego i karaimskiego. Referat wygłoszony na konferencji „Żywioły w języku zamknięte – Żywioły w poznaniu i kulturze w językach i literaturach słowiańskich i germańskich”, Częstochowa, 23–24 listopada 2015. Google Scholar
Sulimowicz A., Słowa naszych przodków, „Awazymyz” nr 1 (42), marzec 2014, rok XXV, s. 15–17. Google Scholar
Zajączkowski W., Przysłowia, powiedzenia i formułki Karaimów trockich (Przyczynek do badań nad karaimską twórczością ludową), „Myśl Karaimska” Seria Nowa 1946–1947, T. 24, z. 2, s. 53–65; w: http://www.jazyszlar.karaimi.org/index.php?m=7&p=425 [13.11.2015]. Google Scholar
Polkanova А. Û., Poslovicy i pogovorki krymskich karaimov (karaev) – važnyj istočnik rekonstrukcii ètapov razvit’â ètnokul’tury, „Naukovì pracì ìstoričnogo fakul’tetu Zaporìz’kogo nacìonal’nogo unìversitetu”, 2014, t. ХХХІХ, s. 184–189. Google Scholar
Filonenko V. I.; „Аtalar sozy 146 i drugih. Karaimskie poslovicy i pogovorki”, rekopis nr inw JSul.I.55.12. Google Scholar
Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, w: http://www.tdk.gov.tr/ [01.10.2016]. Google Scholar
http://karai.crimea.ua/karai/yazyk-karaimov/folklor [07.11.2016]. Google Scholar
http://www.kizlarsoruyor.com/kisilik-karakter/q5007435-sende-akil-var-fikir-yok-ne-demek [10.11.2016]. Google Scholar
http://www.murtecisozluk.com [01.10.2016]. Google Scholar
Autorzy
Kamila Barbara Stanekk.stanek@uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski, Wydział Orientalistyczny, Zakład Turkologii i Ludów Azji Środkowej Polska
Doktor nauk humanistycznych, turkolog, slawista. Adiunkt w Zakładzie Turkologii i Ludów Azji Środkowej Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół problemów socjolingwistycznych na Bałkanach, wzajemnych oddziaływań języka i kultury, językoznawstwa tureckiego, języka tureckiego i reformy języka tureckiego, metodyki nauczania tego języka. Publikacje w jej dorobku dotyczą zagadnień języka, kultury i tożsamości Turków w Turcji i na terenach dawnego Imperium Osmańskiego. Adres do korespondencji: k.stanek@uw.edu.pl.
Statystyki
Abstract views: 104PDF downloads: 89
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Almanach karaimski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Almanach karaimski udzielają Związkowi Karaimów Polskich niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych roku w Almanach karaimski pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2018 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Związek Karaimów Polskich zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Wersja papierowa czasopisma jest pierwotna.
Inne teksty tego samego autora
- Kamila Barbara Stanek, Kobieta w Karaim. Jego życie i zwyczaje w przysłowiach ludowych Mardkowicza – punkt wyjścia do analizy porównawczej postrzegania kobiety w przysłowiach karaimskich, tureckich i polskich , Almanach Karaimski: Tom 4 (2015)
