Analiza porównawcza krymskokaraimskich piosenek ludowych
Dorota Smętek
dsmetek@amu.edu.plUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Neofilologii, Zakład Turkologii, Mongolistyki i Koreanistyki (Polska)
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest prezentacja i analiza dwóch piosenek ludowych, zwanych türkü, skopiowanych do rękopiśmiennych ksiąg przez Karaimów, którzy w dziewiętnastym wieku mieszkali na terenie Krymu. Na potrzeby artykułu wybrałam piosenki, które pojawiają się w więcej niż jednym rękopisie, dzięki czemu możliwe jest przeprowadzenie analizy porównawczej tekstów pod kątem literackim i językowym. Rękopisy karaimskie były spisywane w różnych lokalizacjach na półwyspie krymskim, co miało wpływ na język, którym posługiwali się kopiści. Ponadto nie istniał zestandaryzowany język literacki, który byłby używany we wszystkich społecznościach karaimskich. Między innymi z tego powodu omawiane przeze mnie wersje piosenek w sposób nieunikniony różnią się od siebie pod względem tekstowym, jak i językowym.
Słowa kluczowe:
Karaim manuscripts, Crimean Karaim, Crimean Turkish, Turkic folk literature, Samuel Kohen’s mejumaBibliografia
Bibliografia
Aksoy, Ömer Asım i in., Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, t. I–VI, Ankara 2009. Google Scholar
Aqtay, Gülayhan, Eliyahu ben Yosef Qılcı’s Anthology of Crimean Karaim and Turkish Literature, İstanbul 2009. Google Scholar
Aqtay, Gulayhan, Henryk Jankowski, A Crimean Karaim-English Dictionary, Poznań 2015. Google Scholar
Baskakov, N. A., A. Zajączkowski, S. M. Shapshal (red.), Karaimsko-russko-pol’skij slovar’, Moskva 1974. Google Scholar
Bezmez, Serap, C. H. Brown (red.), Türkçe-İngilizce Redhouse Sözlüğü, İstanbul 2005. Google Scholar
Çulha, Tülay, Kırım Karaycasının Katık Mecuması. Metin-Sözlük-Dizin, İstanbul 2010a. Google Scholar
Çulha, Tülay, Proben der Volkslitteratur der Nordlichen Turkischen Stamme von W. Radloff. VII. Theil. Kuzey Türk Boylarının Halk Edebiyatından Örnekler. VII Bölüm, İstanbul 2010b. Google Scholar
Doerfer, Gerhard, Das Krimosmanische, [w:] Philologiae Turcicae Fundamenta, red. Jean Deny i in., Wiesbaden 1959, s. 272–280. Google Scholar
İslam Ansiklopedisi, t. 37, İstanbul 2009. Google Scholar
Jankowski, Henryk, Literatura krymskokaraimska, „Przegląd Orientalistyczny” 2012, nr 1–2, 50–68. Google Scholar
Jankowski, Henryk, On the Language Varieties of Karaims in the Crimea, „Studia Orientalia” 2003, nr 95, 109–130. Google Scholar
Radloff, V. V., Proben der Volkslitteratur der Nördlichen Türkischen Stämme. Theil VII. Mundarten der Krym, St. Petersburg 1896. Google Scholar
Smętek, Dorota, Crimean Karaim Version of Melukhat Sha’ul. Critical Edition and Linguistic Analysis, 2012 [niepublikowana rozprawa doktorska]. Google Scholar
Smętek, Dorota, The Question of the Existence of a Common Literary Language of the Crimean Karaites in the Nineteenth Century, [w:] Turkey, Kazakhstan and the Crimea. Ten years of Turkology in Poznań, red. Henryk Jankowski, Poznań 2013, s. 111–122. Google Scholar
Zajączkowski, Ananiasz, Literatura karaimska (Szkic bibliograficzny), „Myśl karaimska” 1926, nr 1, 3, s. 7–17. Google Scholar
Autorzy
Dorota Smętekdsmetek@amu.edu.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Neofilologii, Zakład Turkologii, Mongolistyki i Koreanistyki Polska
Dorota Smętek pracuje na stanowisku adiunkta w Zakładzie Turkologii, Mongolistyki i Koreanistyki UAM, wykłada literaturę i gramatykę turecką. Prowadzi także zajęcia z praktycznej znajomości języka tureckiego. Jej zainteresowania naukowe obejmują karaimoznawstwo oraz współczesną literaturę turecką. W 2012 obroniła rozprawę doktorską w dziedzinie językoznawstwa tureckiego. Adres do korespondencji: dsmetek@amu.edu.pl.
Statystyki
Abstract views: 93PDF downloads: 85
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Almanach karaimski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Almanach karaimski udzielają Związkowi Karaimów Polskich niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych roku w Almanach karaimski pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2018 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Związek Karaimów Polskich zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Wersja papierowa czasopisma jest pierwotna.
Inne teksty tego samego autora
- Dorota Smętek, Młody Dawid. Postać pretendenta do tronu ukazana na tle konfliktu ze starym królem w krymskokaraimskim tłumaczeniu maskilskiego dramatu , Almanach Karaimski: Tom 5 (2016)
