Behind the Manuscript: Jeshua Josef Mordkowicz and his unique South-Western Karaim translation of the Latter Prophets
Abstrakt
The present paper delves into the exclusive South-Western Karaim translation of the Latter Prophets (ADub.III.83), a manuscript discovered in recent years in Poland. Copied by Jeshua Josef Mordkowicz (1802–1884) most probably in the latter half of the 19th century in Halych, this manuscript offers valuable insights into the phonological characteristics specific to Modern South-Western Karaim, distinguishing it from Mordkowicz’s earlier works. The paper includes details about the copyist’s background, a general overview of the manuscript including some of its distinctive phonological features, and provides a short excerpt of the text presented in transcription along with its English translation. The relevant parts of the facsimile are attached at the end of the article.
Słowa kluczowe:
South-Western Karaim, Modern South-Western Karaim, Latter Prophets, Jeshua Josef Mordkowicz, Bible translations, phonologyBibliografia
Bibliografia
András, A. 2021. A digital edition of the Karaim biblical manuscript ADub.III.83. – Károly, L., Németh, M. (eds.). A database of Middle Turkic documents. Uppsala. Last accessed 31 October 2023. https://middleturkic.lingfil.uu.se/manuscripts/middle-karaim/ADub.III.83. Google Scholar
Baader, F. H. 1999. Kurzwort- und Abkürzungslexikon. Hebräisch-Deutsch und Hebräisch-Englisch. Schömberg. Google Scholar
Baskakov, N. A., Zajączkowski, A., Šapšal, S. M. (eds.). 1974. Karaimsko-russko-poĺskij slovaŕ. Słownik karaimsko-rosyjsko-polski. Moskva. Google Scholar
Bulut, C. 2022. Turkic languages of Iran. – Johanson, L., Csató, É. Á. (eds.). The Turkic languages. 2nd edition. London, New York: 287–302. https://doi.org/10.4324/9781003243809-19 Google Scholar
Buxtorf, J. 1708 [1985]. De abbreviaturis Hebraicis liber novus et copiosus. Cui accesserunt operis talmudici brevis recensio, eiusdemque librorum & capitum index: item Bibliotheca Rabbinica ordine alphabetico disposita, cum adpendice eidem inserta. Herborn [Hildesheim, Zürich, New York]. Google Scholar
Jankowski, H. 2018. Translation of the Tanakh into Crimean Karaim: History, Manuscripts, and Language. – Kahn, L. (ed.). Jewish languages in historical perspective. (= Studies in Judaica 17). Leiden, Boston: 39–61. https://doi.org/10.1163/9789004376588_004 Google Scholar
Johan, Zs., Ebo-Żurek, M., Németh, M., Sulimowicz-Keruth, A. 2023. A digital edition of the Karaim biblical manuscript F305-90. – Károly, L., Németh, M. (eds.). A database of Middle Turkic documents. Uppsala. Last accessed 14 Dec 2023. https://middleturkic.lingfil.uu.se/manuscripts/middle-karaim/F305-90 Google Scholar
Kizilov, M. 2009. The Karaites of Galicia. An ethnoreligious minority among the Ashkenazim, the Turks, and the Slavs 1772–1945. (= Studia Judaeoslavica 1). Leiden-Boston. https://doi.org/10.1163/ej.9789004166028.i-462.7 Google Scholar
Molina, L., Hurtado Albir, A. 2002. Translation Techniques Revisited: A Dynamic and Functionalist Approach. – Meta 47(4): 498–512. https://doi.org/10.7202/008033ar Google Scholar
Németh, M. 2011. Unknown Lutsk Karaim letters in Hebrew script. A critical edition. (= Studia Turcologica Cracoviensia 12). Kraków. Google Scholar
Németh, M. 2020. Middle Western Karaim. A critical edition and linguistic analysis of pre-19th-century Karaim interpretations of Hebrew piyyutim. (= Languages of Asia 22). Leiden-Boston. Google Scholar
Németh, M. 2021a. Early-19th-century Polish Spoken by Karaims: Linguistic Analysis of a Polish Text Written in Hebrew Script. – Zeitschrift für Slavische Philologie 77(2): 297–336. Google Scholar
Németh, M. 2021b. The Western Karaim Torah. A critical edition of a manuscript from 1720. Vol. 1–2. (= Languages of Asia 24). Leiden-Boston. https://doi.org/10.1163/9789004447370 Google Scholar
Németh, M. 2023. Karaim, Slavic Influence on. – Greenberg, M. L. (editor-in-chief), Lenore A. Grenoble, L. A. (general editor): Encyclopedia of Slavic Languages and Linguistics Online. https://referenceworks.brillonline.com/browse/encyclopedia-of-slavic-languages-and-linguistics-online Google Scholar
Németh, M., Sulimowicz-Keruth, A. 2023. The Emergence and Evolution of the West Karaim Bible Translation Tradition: Manuscripts, Translators, and Copyists. – Journal of the American Oriental Society 143(3): 555–580. https://doi.org/10.7817/jaos.143.3.2023.ar022 Google Scholar
Nemoy, L. 1997. Karaites. – van Donzel, E., Lewis, B., Pellat, Ch. (eds.). The Encyclopaedia of Islam 4. 3rd edition. Leiden-Boston: 603–608. Google Scholar
Stern, A. 1926. Handbuch der Hebräischen Abbreviaturen, Sighetul-Marmaţiei. Google Scholar
van Staalduine-Sulman, E. 2017. Justifying Christian Aramaism. Editions and Latin Translations of the Targums from the Complutensian to the London Polyglot Bible (1517-1657). (= Jewish and Christian Perspectives 33). Leiden-Boston. https://doi.org/10.1163/9789004355934 Google Scholar
Zarachowicz, Z. 1925. Josef Mordkowicz (1802-1884). W 40-tą rocznicę zgonu. – Myśl Karaimska. 1/(2): 20–23. Google Scholar
Autorzy
Anita Andrásanita.andrs@gmail.com
Uppsala University Węgry
https://orcid.org/0000-0002-5148-0804
Doktorant na Uniwersytecie w Uppsali. W latach 2020–2022 asystent w Instytucie Językoznawstwa, Przekładoznawstwa i Hungarystyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 2019 roku ukończyła studia magisterskie w zakresie filologii tureckiej w Katedrze Studiów Ałtajskich na Uniwersytecie w Szegedzie (Węgry). Jej główne zainteresowania badawcze skupiają się wokół współczesnych języków turkijskich, w szczególności wokół języków oguzyjskich (turecki i jego dialekty oraz azerski) i kipczackich (kazachski, karaimski).
Statystyki
Abstract views: 14PDF downloads: 14
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Almanach Karaimski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Almanach karaimski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Almanach karaimski udzielają Związkowi Karaimów Polskich niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych roku w Almanach karaimski pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2018 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Związek Karaimów Polskich zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Wersja papierowa czasopisma jest pierwotna.
